जमिनीच्या लढाईत एकमेकांसमोर उभे असलेले भारत आणि चीन आता अवकाशातील युद्ध जिंकण्याच्या रणनीतीवर काम करत आहेत. हे आधुनिकतेचे युग आहे आणि या शर्यतीत जो देश सर्वात आधुनिक आणि शक्तिशाली आहे तोच जिंकेल. त्यामुळे भारताने आकाशाबरोबरच अंतराळातही शक्ती बनण्याचा निर्धार केला आहे.
भारतीय हवाई दलाला अंतराळात चीनच्या बरोबरीने व्हायचे आहे आणि त्यासाठी भारताने रोड मॅपही तयार केला आहे. या अंतर्गत हवाई दल अंतराळातील नागरी आणि लष्करी पैलूंचे पूर्ण मूल्यांकन करत आहे. त्याचबरोबर भारताने आपली पायाभूत सुविधा आणि सैद्धांतिक चौकटही तयार केली आहे. हवाई दल आपल्या नव्या भूमिकेसाठी नवीन नाव घेऊन येणार आहे.
अवकाश संस्थेच्या विभागाच्या मदतीने हवाई दल आपल्या कर्मचाऱ्यांना अवकाशातील विविध गरजा लक्षात घेऊन मोठ्या प्रमाणावर प्रशिक्षण देणार आहे. याअंतर्गत हैदराबादमध्ये स्पेस वॉर ट्रेनिंग कमांडची स्थापना करण्यात येत आहे. या संस्थेच्या माध्यमातून अंतराळ कायद्याच्या प्रशिक्षणासाठी एक स्वतंत्र महाविद्यालयही सुरू केले जाईल, जिथे आंतरराष्ट्रीय अवकाश कायद्यात पारंगत व्यावसायिक दल तयार केले जाईल.
उपग्रह ताफा
अंतराळ दल तयार करण्यासाठी हवाई दलाने अवकाश उपग्रहांचा मोठा ताफाही तयार करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या योजनेअंतर्गत हवाई दलासाठी 31 उपग्रह सोडण्यात येणार आहेत. संवाद, हवामानाचा अंदाज, नेव्हिगेशन, रिअल टाइम पाळत ठेवणे यासारख्या कामांसाठी याचा वापर केला जाईल. या उपग्रहांच्या प्रक्षेपणासाठी लागणारा ६०% खर्च हवाई दलाने स्वतः उचलण्याचा निर्णय घेतला आहे.
ISRO आणि DRDO त्यांच्या प्रक्षेपणात मुख्य भूमिका बजावतील. हवाई दलाने डीआरडीओला अशा विमानावर काम करण्याची विनंती केली आहे जे अंतराळात सहजतेने उडू शकते. यामध्ये एरोस्पेसशी संबंधित खासगी कंपन्यांचाही समावेश करण्याचा प्रस्ताव आहे.
भविष्यातील लढाया जमीन, समुद्र, आकाश तसेच सायबर आणि अवकाश क्षेत्रात लढल्या जातील. भारत आता सुरक्षेसाठी अंतराळात संरक्षणात्मक आणि आक्षेपार्ह दोन्ही शक्ती वाढवण्यावर काम करत आहे. नियर स्पेस कमांड ही चीनची पाचवी शक्ती आहे. विस्तारवादी चीन आपली लष्करी शक्ती वाढवण्यासाठी सर्व प्रकारची पावले उचलत आहे.
चीन आपल्या लष्कराचे आधुनिकीकरण करून अमेरिकेलाही मागे टाकण्याचा प्रयत्न करत आहे. त्याचबरोबर भारतासाठी नवे धोकेही निर्माण करत आहेत. आतापर्यंत चिनी लष्कराच्या चार शाखा आहेत ज्या म्हणजे आर्मी, नेव्ही, एअर फोर्स आणि रॉकेट फोर्स. आता चीनची नियर स्पेस कमांड पाचवी फोर्स म्हणून काम करेल. जरी ते अद्याप विकसनशील टप्प्यात आहे.
चीनच्या नियर-स्पेस कमांडने प्राणघातक हायपरसोनिक शस्त्रांनी सुसज्ज जगातील पहिली जवळ-स्पेस कमांड तयार केली आहे. हे चीनच्या पीपल्स लिबरेशन आर्मीचे पाचवे दल म्हणून काम करेल. मात्र त्याची स्थापना कधी झाली हे अद्याप स्पष्ट झाले नसून त्यावर काम सुरू असल्याचे सांगण्यात येत आहे.
चीनला अवकाशातील सर्वात मोठी शक्ती बनायचे आहे. अवकाशात अमेरिका, चीन आणि रशिया पुढे आहेत. चीनने अंतराळ क्षेत्रात खूप काही केले आहे. अशा स्थितीत भविष्यातील आव्हाने पाहता अवकाश हे पुढील रणांगण आहे. या क्षेत्रात चीनला इतर देशांपेक्षा जास्त फायदा हवा आहे.
तज्ञांच्या एका चमूने म्हटले आहे की जवळील अंतराळ हे मोठ्या स्पर्धेचे क्षेत्र बनले आहे, जे भविष्यातील युद्धांचे परिणाम ठरवू शकते. हायपरसॉनिक क्षेपणास्त्रांची शक्ती मिळेल. सूत्रांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, चीनची नियर-स्पेस कमांड आधुनिक हायपरसॉनिक क्षेपणास्त्रांनी सुसज्ज असेल आणि शत्रू देशांच्या महत्त्वाच्या लष्करी लक्ष्यांना लक्ष्य करण्यास सक्षम असेल.
>सुपर-प्रगत नियर स्पेस कमांडमुळे चीनला पृथ्वीवरील कोणत्याही लक्ष्यावर वेगाने हल्ला करण्याची शक्ती मिळेल जी भारतासाठी एक मोठा धोका आहे. स्पेस कमांड युद्धाच्या वेळी इतर देशांच्या रॉकेट लॉन्चिंग सिस्टमला लक्ष्य करेल, ज्यामुळे प्रतिस्पर्ध्याला उपग्रहविरोधी क्षेपणास्त्रे डागण्यात आव्हानांना सामोरे जावे लागेल.
