भाजीचे दुकान असो किंवा महागड्या रेस्टॉरंटमध्ये जेवणासाठी पैसे देणे असो, UPI पेमेंटने आपल्या सर्वांचे जीवन बदलले आहे. पण अनेकांना मेसेजद्वारे UPI आयडीची लिंक पाठवून किंवा OR कोड पाठवून फसवणूक केली जाते. सरकार आता या स्कॅमिंगवर मोठा निर्णय घेणार आहे. म्हणजेच तुमच्या खात्यातून पैसे गायब होणार नाहीत.
खरं तर, भारत सरकारचे वित्त मंत्रालय, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाने UPI सेवा पुरवणाऱ्या सरकारी कंपनी ‘नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया’ (NPCI) सोबत या संदर्भात सविस्तर चर्चा केली आहे.
तुमच्यासोबत फसवणूक कशी होते?
तुमची फसवणूक करण्यासाठी अनेक पद्धती अवलंबली. यातील सर्वात लोकप्रिय पद्धत म्हणजे लॉटरी जिंकल्याची किंवा भरपूर पैसे मिळाल्याची माहिती देणारा एसएमएस पाठवणे, त्यात पैसे भरण्याची लिंक असणे आणि नंतर खाते हॅक करणे. त्यानंतर खात्यातून पैसे गायब करणे. अलीकडे क्यूआर कोडचा वापर करून फसवणुकीच्या घटनाही समोर आल्या आहेत.
लोक तुम्हाला QR कोड पाठवतात आणि तुम्हाला तो स्कॅन करण्यास प्रवृत्त करतात. तुम्ही ते स्कॅन करताच, तुमच्या खात्याचे तपशील त्यांच्यापर्यंत पोहोचतात आणि मग तुमच्या खात्यातून पैसे गायब होतात. मात्र, आता हा सर्व प्रकार लवकरच थांबू शकतो, कारण सरकारने यावर कडक कारवाई करण्याची तयारी केली आहे.
डिजिटल पेमेंट्स अतिरिक्त सुरक्षित करण्यासाठी आणि फसवणुकींना दूर करण्यासाठी सर्व सरकारी संस्था एकत्र काम करत आहेत. आता सरकार हे सुनिश्चित करण्याचा प्रयत्न करत आहे की जेव्हा कोणी डिजिटल माध्यमातून मोठा पेमेंट व्यवहार करेल तेव्हा त्याला अतिरिक्त सुरक्षा स्तर असावा.
सध्या, UPI द्वारे पेमेंट करताना, तुम्हाला स्कॅन केल्यानंतर फक्त तुमचा ‘पिन कोड’ टाकावा लागतो, परंतु लवकरच असा फिल्टर येऊ शकतो की ठराविक रकमेपेक्षा जास्त पेमेंट करण्यासाठी तुम्हाला OTP देखील टाकावा लागेल. अलीकडे काही बँकांनी त्यांच्या एटीएममध्येही अशी सुविधा सुरू केली आहे, एटीएममधून पैसे कुठे काढायचे, पिन कोडसह ओटीपी क्रमांक टाकावा लागेल.
एवढेच नाही तर सरकार डिजिटल पेमेंट अॅप्समध्ये अशी वैशिष्ट्ये जोडण्याचा विचार करत आहे जे सिम क्लोनिंग आणि बनावट QR कोड ओळखू शकतात. याशिवाय एनपीसीआयने बॉलीवूड अभिनेता पंकज त्रिपाठीची ‘भोला’ मालिका चालवून लोकांना जागरूक करण्यासाठी मोहीम सुरू केली आहे.
