तरुण भारत लाईव्ह । ८ सप्टेंबर २०२३। जागतिक साक्षरता दिन हा दरवर्षी आठ सप्टेंबरला साजरा केला जातो. आंतरराष्ट्रीय सहकार्यातून शिक्षण, विज्ञान आणि सांस्कृतिक विकास व त्यातून शांतता व सुव्यवस्थेला उत्तेजन देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर कार्य करणाऱ्या युनेस्कोने शिक्षणाचे, साक्षरतेचे महत्त्व लक्षात घेऊन ८ सप्टेंबर हा दिवस ‘जागतिक साक्षरता दिन’ म्हणून साजरा करण्याचे ठरविले. युनेस्कोत हा निर्णय ७ नोव्हेंबर इ.स. १९६५ रोजी झाला आणि ८ सप्टेंबर इ.स. १९६६ पासून जगभरात ‘जागतिक साक्षरता दिन’ साजरा केला जाऊ लागला.
हा दिवस मूलभूत मानवी हक्क आणि वैयक्तिक आणि सामाजिक विकासासाठी एक साधन म्हणून साक्षरतेच्या महत्त्वाची आठवण करून देतो. आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साक्षरतेच्या उपक्रमांना चालना देण्यासाठी, निरक्षर व्यक्तींना भेडसावणाऱ्या आव्हानांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि शैक्षणिक क्षेत्रात झालेल्या प्रगतीची कबुली देण्यासाठी एक उत्प्रेरक आहे.
१९६७ पासून, आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिन दरवर्षी जगभरात साजरा केला जातो ज्यामुळे लोकांना साक्षरतेचे महत्त्व आणि मानवी हक्कांची आठवण करून दिली जाते आणि साक्षरता अजेंडा अधिक साक्षर आणि शाश्वत समाजाच्या दिशेने पुढे नेण्यासाठी. जगभरात स्थिर प्रगती असूनही, २०२० मध्ये किमान ७६३ दशलक्ष तरुण आणि प्रौढांकडे मूलभूत साक्षरता कौशल्ये नसल्यामुळे साक्षरतेची आव्हाने कायम आहेत. अलीकडील कोविड संकट आणि हवामान बदल आणि संघर्ष यासारख्या इतर संकटांमुळे आव्हाने वाढत आहेत.
१९८० आणि १९९० च्या दशकात, युनेस्कोने महिला साक्षरता आणि प्रौढ शिक्षणावर विशेष भर देऊन साक्षरतेवर लक्ष केंद्रित केलेल्या जागतिक मोहिमा सुरू केल्या. या मोहिमांचा उद्देश जगभरातील साक्षरता कार्यक्रमांसाठी संसाधने आणि समर्थन एकत्रित करणे आहे.
