पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज तेजस या लढाऊ विमानातून अतिशय मनोरंजक पद्धतीने उड्डाण केले. त्यांनी कर्नाटकातील बेंगळुरू एअरबेसवरून तेजसने उड्डाण केले. पंतप्रधानांचा ‘मेक इन इंडिया’वर मोठा भर आहे. यासोबतच आज पंतप्रधान मोदींनी बेंगळुरूमध्ये ‘मेक इन इंडिया’ अंतर्गत मल्टी-रोल फायटर जेटला मंजुरी दिली आहे.
संरक्षण क्षेत्रात स्वावलंबी होण्यासाठी भारताने अनेक उपक्रम सुरू केले आहेत. मेक इन इंडिया इनिशिएटिव्हने भारताच्या या उपक्रमाला मोठा धक्का दिल्याचे सांगण्यात येत आहे. भारत आपल्या संरक्षण गरजांचा मोठा भाग विदेशातून आयात करतो. आता भारताचे इतर देशांवरील अवलंबित्व कमी व्हावे यासाठी स्थानिक पातळीवर शस्त्रे तयार करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
आत्मनिर्भर भारत उपक्रमाचे सकारात्मक परिणामही दिसून आले आहेत, त्यामुळे परदेशी संरक्षण खरेदीवरील अवलंबित्वही कमी झाले आहे. यामुळे भारताची सामरिक आणि आर्थिक क्षमता मजबूत झाली आहे. इतर देशांकडून संरक्षण खरेदीवरील खर्चाचा हिस्सा 2018-19 मधील 46 टक्क्यांवरून डिसेंबर 2022 पर्यंत 36.7 टक्क्यांवर घसरला आहे.
वृत्तानुसार, मेक इन इंडिया इनिशिएटिव्ह अंतर्गत, भारतीय संरक्षण उत्पादकांनी 70,500 कोटी रुपयांची शस्त्रे विकली आहेत, त्यापैकी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र. याशिवाय भारतीय कंपन्यांनी नौदलासाठी इलेक्ट्रॉनिक युद्ध प्रणाली आणि सागरी ऑपरेशनसाठी हेलिकॉप्टरची निर्मिती केली आहे. हवाई दलाने सुखोई SU-30 MKI जेटसाठी लांब पल्ल्याच्या स्टँड-ऑफ शस्त्रांनाही मान्यता दिली आहे.
हे उल्लेखनीय आहे की भारत देशांतर्गत संरक्षण उत्पादन मजबूत करत आहे. भारत शस्त्रास्त्रांची निर्यातही करतो. अहवालानुसार, गेल्या सहा-सात वर्षांत संरक्षण निर्यातीत आठ पटीने वाढ झाली आहे. उदाहरणार्थ, 2016 ते 2022 पर्यंत भारताने 13,900 कोटी रुपयांची संरक्षण निर्यात केली आहे. 2024-25 पर्यंत भारत आपली संरक्षण निर्यात 35,000 कोटी रुपयांपर्यंत नेण्याचा प्रयत्न करत आहे.
या सौद्यांमध्ये इंडोनेशियाला $250 दशलक्ष किमतीच्या 155 मिमी आणि 40 मिमी रायफलच्या निर्यातीचा समावेश आहे. याशिवाय अर्मेनियासोबत 375 दशलक्ष डॉलर्सच्या पिनाका क्षेपणास्त्रांचा करार समाविष्ट आहे. तसेच, इंडोनेशिया आणि फिलीपिन्ससोबत झालेला ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र करार हा या मेक इन इंडिया उपक्रमाचा परिणाम आहे.
