सौदी अरेबिया आणि संयुक्त अरब अमिरातीमधून भारताची तेल आयात ऑक्टोबरमध्ये 10 महिन्यांच्या उच्चांकावर पोहोचली आहे, मागील महिन्याच्या तुलनेत अनुक्रमे 53 टक्के आणि 63 टक्के वाढ झाली आहे. आकडेवारीनुसार, ऑक्टोबरमध्ये पेट्रोलियम निर्यात करणाऱ्या देशांच्या संघटनेतील उत्पादकांचा हिस्सा 54 टक्क्यांपर्यंत वाढवण्यात मदत झाली, जी सप्टेंबरमध्ये 50 टक्के होती.
काही महिन्यांपूर्वी भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी यूएई आणि सौदी अरेबियाच्या प्रमुखांची भेट घेतली होती. तेव्हापासून आखाती देशांबाबत भारताच्या योजना बदलताना दिसत आहेत. कच्च्या तेलाची जी आकडेवारी समोर आली आहे त्यावरून हे स्पष्टपणे दिसून येते. आकडेवारीनुसार, आखाती देशांमधून भारताची कच्च्या तेलाची आयात 10 महिन्यांच्या उच्चांकावर आहे. ज्याला भारतातून सणासुदीच्या मागणीत वाढ म्हणून पाहिले जात आहे. पण आतली गोष्ट काही वेगळी आहे.
तज्ज्ञांच्या मते, रशियाकडून तेल खरेदी करून भारताला विशेष फायदा होत नाही. दुसरीकडे, भारताला आखाती देशांशी जवळीक वाढवायची आहे, कारण G20 बैठकीत ज्या कॉरिडॉरवर सहमती झाली त्यात भारत आणि आखाती देशांचा समावेश आहे. यामुळेच भारताने रशियातून होणारी आयात कमी केली नसली तरी आखाती देशांतून आयात वाढवली आहे. आता या आकडेवारीवरून समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया की भारताने आखाती देशांतून किती तेल आयात केले आहे?
भारतीय बास्केटमधील रशियाचा वाटा कमी झाला
आकडेवारीनुसार, भारताच्या तेल आयातीतील ओपेकचा हिस्सा ऑक्टोबरमध्ये 10 महिन्यांतील सर्वोच्च पातळीवर पोहोचला आहे. ऑक्टोबर महिन्यात रशियन तेलावरील कमी डिस्काउंट मार्जिन हे त्याचे मुख्य कारण होते. त्यामुळे रिफायनर्सनी सौदी अरेबिया आणि संयुक्त अरब अमिरातीकडून अधिक कच्चे तेल विकत घेतले. शिप ट्रॅकिंग डेटावर आधारित रॉयटर्सच्या गणनेनुसार, ऑक्टोबरमध्ये भारतीय बाजारपेठेतील रशियाचा हिस्सा नऊ महिन्यांतील सर्वात कमी होता. भारत हा जगातील तिसरा सर्वात मोठा तेल आयातदार आणि ग्राहक आहे. भारत आपल्या तेलाच्या बहुतांश गरजांसाठी मध्यपूर्वेवर अवलंबून असतो.
ऑक्टोबरमध्ये भारताने किती कमाई केली?
युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर पाश्चिमात्य देशांनी रशियाकडून तेल खरेदी करणे बंद केले. यासोबतच 60 डॉलर्सची मर्यादा घालण्यासारखे अनेक निर्बंधही लादण्यात आले आहेत. त्यानंतर भारताने रशियन तेल सवलतीत खरेदी करण्यास सुरुवात केली आणि काही वेळातच भारतीय बास्केटमध्ये रशियन तेलाचा वाटा लक्षणीय वाढला. आकडेवारी दर्शवते की भारताने ऑक्टोबरमध्ये सुमारे 4.7 दशलक्ष बॅरल प्रतिदिन (bpd) कच्च्या तेलाची आयात केली, जी मागील महिन्याच्या तुलनेत 8.4 टक्के अधिक आहे. याचे कारण सणासुदीचा काळ असल्याचे सांगितले जात आहे.
आखाती देशांचा वाटा
डेटा दर्शवितो की सौदी अरेबिया आणि संयुक्त अरब अमिरातीमधून भारताची तेल आयात ऑक्टोबरमध्ये 10 महिन्यांच्या उच्चांकावर पोहोचली आहे, मागील महिन्याच्या तुलनेत अनुक्रमे 53 टक्के आणि 63 टक्के वाढ झाली आहे. आकडेवारीनुसार, यामुळे भारतीय बास्केटमध्ये ओपेक देशांचा हिस्सा ऑक्टोबरमध्ये 54 टक्क्यांपर्यंत वाढण्यास मदत झाली, जी सप्टेंबरमध्ये 50 टक्के होती. दुसरीकडे, भारताने ऑक्टोबरमध्ये सरासरी 1.56 दशलक्ष बॅरल प्रतिदिन (bpd) रशियन तेल आयात केले, जे मागील महिन्याच्या तुलनेत 1.2 टक्के अधिक आहे. वाढ असूनही, भारताच्या ऑक्टोबरमधील आयातीतील रशियन तेलाचा हिस्सा सप्टेंबरमध्ये 35 टक्क्यांवरून 33 टक्क्यांवर घसरला.
