कोरोना महामारी, नंतर रशिया आणि युक्रेनमध्ये सुरू झालेले युद्ध, आता इस्रायल आणि हमासमध्ये युद्ध. या सगळ्यात जागतिक अर्थव्यवस्था डळमळीत आहे. चीनमधील बिघडलेल्या परिस्थितीमुळे येत्या काही वर्षांत जागतिक अर्थव्यवस्थेला मोठा धक्का बसू शकतो. अनेक अहवालांनी याची पुष्टी केली आहे. आता सगळ्यांच्या नजरा भारताकडे लागल्या आहेत. ज्याचा आर्थिक वेग जगात सर्वात वेगवान आहे. कोविडचा फटका भारताला बसला आहे. त्यानंतर या आपत्तीचे संधीत रूपांतर झाले.
रशिया-युक्रेन युद्धादरम्यान संपूर्ण जगाला महागड्या इंधनाचा सामना करावा लागला. त्यामुळे भारतालाही काही वेदना सहन कराव्या लागल्या, त्यामुळे भारताने रशियाकडून स्वस्त इंधन विकत घेऊन युरोप आणि अमेरिकेत निर्यात करण्यास सुरुवात केली. देशाची अर्थव्यवस्था अबाधित ठेवली. जेव्हा जगातील सर्वात मोठा कारखाना म्हणजेच चीन कोविडमुळे स्पेअर पार्ट्स बंद होताना दिसला तेव्हा भारताने जगातील मोठ्या कंपन्यांना संधी दिली आणि PLI योजनेच्या माध्यमातून जगाला दाखवून दिले की भारताकडे शक्ती आहे आणि ते गरजा भागवू शकतात. वस्तू तयार करू शकतात.
या सगळ्याचा अर्थ काय?
किंबहुना, भारताची अर्थव्यवस्था युरोपीय देशांना त्याची योग्यता दाखवेल अशा मार्गावर निघाली आहे. चीनलाही आश्चर्य वाटेल की हे का आणि कसे घडत आहे? त्याचबरोबर जपानही भारताच्या तुलनेत खूपच मागे राहील. आम्ही नाही तर S&P ग्लोबल इंडिया मॅन्युफॅक्चरिंग हे नवीनतम आकडे सादर करत आहे. या अहवालातील आकडेवारीवरून समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया, हे कधी होऊ शकते?
भारत 7300 अब्ज डॉलरची अर्थव्यवस्था बनेल
S&P ग्लोबल इंडिया मॅन्युफॅक्चरिंगच्या अहवालानुसार, भारत ही जगातील पाचवी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. देशाचा जीडीपी 2030 पर्यंत $7300 अब्ज होण्याची शक्यता आहे. असे झाल्यास ते जपानला मागे टाकून जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याची शक्यता आहे. ती आशियातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनेल. एवढेच नाही तर संपूर्ण युरोप भारताच्या अर्थव्यवस्थेचे अनुसरण करेल. 2021 आणि 2022 मध्ये दोन वर्षांच्या वेगवान आर्थिक वाढीनंतर, 2023 आर्थिक वर्षात भारतीय अर्थव्यवस्थेने मजबूत वाढ दर्शविली.
भारताचा वेग सर्वात वेगवान असेल
भारताचे सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) मार्च 2024 ला संपणाऱ्या आर्थिक वर्षात 6.2-6.3 टक्क्यांनी वाढण्याची अपेक्षा आहे. यासह, चालू आर्थिक वर्षात भारतीय अर्थव्यवस्था सर्वात वेगाने वाढणारी प्रमुख अर्थव्यवस्था असेल. एप्रिल-जून तिमाहीत आशियातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था 7.8 टक्के वाढली आहे. S&P ग्लोबलने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की, अलीकडच्या काळात दिसलेल्या आर्थिक परिस्थितीचा अंदाज आहे की उर्वरित कालावधीत आणि 2024 मध्ये जलद विस्तार सुरू राहील, जो देशांतर्गत मागणीतील मजबूत वाढीवर आधारित आहे.
जपान खूप मागे राहील
2022 मध्ये भारताचा GDP 3500 अब्ज डॉलर होता. 16 ऑक्टोबर 2023 च्या IMF अहवालानुसार, भारताचा सध्याचा GDP $3,730 अब्ज आहे. हा जीडीपी 2030 पर्यंत 7300 अब्ज डॉलर्स असेल असा अंदाज आहे. आर्थिक विस्ताराच्या या जलद गतीचा परिणाम म्हणून, 2030 पर्यंत भारतीय सकल राष्ट्रीय उत्पादनाचा आकार जपानपेक्षा जास्त होईल.
त्यानंतर भारत आशियातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनेल. सध्या जपानचा जीडीपी ४,२३१ अब्ज डॉलर आहे. यामुळे ती जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे आणि आशियातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. सध्या जगाच्या दुसऱ्या बाजूला चीन ही आशियातील सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. ज्याचा आकार सध्या IMF नुसार 17,786 अब्ज डॉलर आहे.
युरोपही भारतापुढे झुकेल
S&P च्या अहवालानुसार केवळ जपानच नाही तर युरोपही नतमस्तक होईल. अंदाजानुसार, 2030 पर्यंत, भारत युरोपमधील सर्वात मोठ्या देशांपैकी एक म्हणून जर्मनीला मागे टाकेल. सध्या जर्मनी ही जगातील आणि युरोपमधील चौथी मोठी अर्थव्यवस्था आहे. ज्यांची आर्थिक परिस्थिती फारशी चांगली दिसत नाही.
सध्या जर्मनीचा जीडीपी 4200 अब्ज डॉलर्स इतका आहे. जे आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये जपानला मागे टाकण्याची शक्यता आहे. असा अंदाज आहे की चालू आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस जर्मनीचा जीडीपी 4400 अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त होईल आणि तो जपानला मागे टाकेल. 2022 पर्यंत भारतीय जीडीपीचा आकार ब्रिटन आणि फ्रान्सच्या जीडीपीपेक्षा मोठा झाला असेल. सध्या, अमेरिका ही $25,500 अब्ज GDP सह जगातील सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे.
