महाराष्ट्रात मराठा आरक्षणासाठी सुरू असलेल्या आंदोलनाला सोमवारी हिंसक वळण लागले. आंदोलकांनी जाळपोळ आणि तोडफोड केली. बीड जिल्ह्यात हिंसाचार आणि जाळपोळीच्या अनेक घटना घडल्या, त्यामुळे स्थानिक प्रशासनाला काही भागात संचारबंदी लागू करावी लागली. इंटरनेट सेवाही बंद करण्यात आली आहे. या हिंसाचारात तीन आमदारांच्या घरांना किंवा कार्यालयांना लक्ष्य करण्यात आले, त्यात राष्ट्रवादीचे दोन आमदार आणि भाजपच्या एका आमदाराच्या घरांचा समावेश आहे.
हा हिंसाचार प्रामुख्याने बीड आणि छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यात घडला, तर जालना जिल्ह्यात मराठा आरक्षणाच्या मागणीच्या समर्थनार्थ मराठा समाजाचे कार्यकर्ते मनोज जरंगे हे सतत उपोषण करत आहेत. उपोषणाच्या सहाव्या दिवशी जरंगे स्टेजवर कोसळले. तेथे उपस्थित लोकांनी त्याला हाताळले. बीड जिल्ह्यात, माजलगाव शहरातील राष्ट्रवादीचे आमदार सोळंकी यांच्या घराला आग लावण्यात आली आणि कोटा आंदोलकांनी दगडफेक केल्याची ऑडिओ क्लिप व्हायरल झाली ज्यामध्ये सोलंकी यांनी जरंगे यांच्याबद्दल अपमानास्पद टिप्पणी केली होती.
तरुणांनी कुणालाही चिथावणी देऊ नये, अन्यथा गुन्हा दाखल करण्यात येईल, असे आवाहन बीड जिल्ह्याचे एसपी नंदकुमार ठाकूर यांनी केले. ते म्हणाले, “आम्ही गर्दीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सुरुवातीला संयम बाळगला, पण जमावाची मानसिकता वेगळी होती. जमावाने जाळपोळ आणि तोडफोड केली. त्यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी आम्हाला रबराच्या गोळ्या झाडाव्या लागल्या. सध्या सर्वत्र पोलिसांची गस्त सुरू आहे. जिल्ह्यात अतिरिक्त फौजफाटा मागवण्यात आला आहे. 600 SRPF आणि 600 होमगार्ड अतिरिक्त फौज म्हणून तैनात केले जातील. बीड जिल्ह्यात कलम 144 लागू झाल्यानंतर 48 तास इंटरनेट सेवा बंद करण्यात आली आहे.
आंदोलकांनी माजलगाव नगरपरिषदेच्या इमारतीच्या पहिल्या मजल्यालाही लक्ष्य करून आग लावली आणि फर्निचरचे मोठे नुकसान केले. राष्ट्रवादीचे आमदार संदीप क्षीरसागर यांचे निवासस्थान आणि कार्यालयाला आग लावण्याच्या घटना बीड शहरासह अन्य ठिकाणी घडल्या. पोलिसांनी मध्यस्थी करून या ठिकाणी जमलेल्या जमावाला पांगवले. राष्ट्रवादीचे नेते अमरसिंह पंडित यांच्या निवासस्थानाबाहेर जमावाला पांगवण्यासाठी अश्रुधुराच्या नळकांड्या फोडण्यात आल्या.
आरक्षणाची मागणी करणाऱ्या आंदोलकांनी राष्ट्रवादीचे कार्यालय, भाजपचे स्थानिक कार्यालय, दागिन्यांचे दुकान आणि शिवसेना नेते कुंडलिक खांडे यांच्या कार्यालयावर हल्ला केला. बीड शहराजवळील एका हॉटेललाही जमावाने आग लावली. या घटनांच्या पार्श्वभूमीवर बीड जिल्हाधिकाऱ्यांनी जिल्ह्यातील काही भागात संचारबंदी लागू केली आहे. बीडमध्ये इंटरनेट सेवा बंद करण्यात आली असून कायदा व सुव्यवस्था राखण्यासाठी अतिरिक्त सुरक्षा दल तैनात करण्यात आले आहे.
मराठा आरक्षणाच्या मागणीदरम्यान, कार्यकर्ते मनोज जरंगे यांनी आंदोलकांना तोडफोड आणि जाळपोळ करण्यापासून दूर राहण्याचे आवाहन केले. इतर मागासवर्गीय (OBC) प्रवर्गात सरकारी नोकऱ्या आणि शिक्षणात आरक्षण मिळावे या मागणीसाठी मराठा समाज राज्यभर आंदोलन करत आहे. बीडमधील परिस्थिती तणावपूर्ण असून जिल्ह्यातील शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी अधिकारी पावले उचलत आहेत.
सोमवारी संध्याकाळी महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस हेही मराठा आरक्षणाच्या मुद्द्यावर बैठकीनंतर मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या शासकीय निवासस्थानी पोहोचले. दोन्ही नेत्यांनी संभाव्य बंडखोर मराठा आंदोलनाबाबत चर्चा केली. सध्या सुरू असलेल्या आंदोलनाला प्रत्युत्तर म्हणून मराठा आरक्षणाच्या मागणीकडे लक्ष वेधण्यासाठी काल महाराष्ट्र उपसमितीची महत्त्वपूर्ण बैठक झाली. या प्रकरणाच्या चौकशीसाठी सरकारने माजी न्यायाधीशांचे सल्लागार मंडळ स्थापन केल्याची घोषणा मुख्यमंत्री शिंदे यांनी केली.
इतर मागासवर्गीय (OBC) प्रवर्गांतर्गत कोट्याच्या मागणीसाठी मराठा समाजाच्या सुरू असलेल्या हिंसक निदर्शने दरम्यान, महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी काल जाहीर केले की, 11,530 जुन्या नोंदींमध्ये कुणबी जातीचा उल्लेख आहे. या नोंदींच्या आधारे मंगळवारपासून मराठा समाजाला नवीन दाखले दिले जाणार आहेत. शेतीत गुंतलेला कुणबी समाज सध्या ओबीसी प्रवर्गात येतो आणि त्यांना शिक्षण आणि सरकारी नोकऱ्यांमध्ये आरक्षण मिळते. मुख्यमंत्री शिंदे यांनी जरंगे यांनी सरकारला थोडा वेळ द्यावा, असे आवाहन करतानाच काही ठिकाणी झालेल्या हिंसाचाराच्या घटनांचा उल्लेख करून आरक्षण आंदोलनाच्या दिशेने सावध राहण्याचे आवाहन केले.
मराठा आरक्षणाच्या मागणीला पाठिंबा देत महाराष्ट्रातील नाशिक आणि हिंगोली येथील शिवसेनेच्या खासदारांनी नुकताच राजीनामा दिला आहे. ते मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांचे एकनिष्ठ मानले जातात. हिंगोलीचे खासदार हेमंत पाटील यांनी सोमवारी दिल्लीतील लोकसभा सचिवालयात राजीनामा सादर केला, तर नाशिकचे खासदार हेमंत गोडसे यांनी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्याकडे राजीनामा पाठवला. खासदारांव्यतिरिक्त मध्य महाराष्ट्रातील बीड जिल्ह्यातील भाजपचे आमदार लक्ष्मण पवार यांनीही मराठा आरक्षणाच्या मागणीसाठी एकजूट दाखवत सोमवारी विधानसभेचा राजीनामा दिला.
