महाराष्ट्रातील विधानसभा निवडणुकीपूर्वी राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीने (एनडीए) जागावाटपाची हालचाल सुरू केली आहे. आघाडीतील भाजप, राष्ट्रवादी (अजित पवार गट ) आणि शिवसेना (शिंदे गट) या तीन पक्षांनी संख्याबळाच्या आधी जागावाटपाचा फॉर्म्युला ठरवला आहे. या सूत्राच्या आधारे आता तिन्ही पक्ष जिल्हानिहाय जागा वाटप करणार असल्याचे बोलले जात आहे.
एनडीएमध्ये कोणत्या पक्षांचा समावेश ?
भारतीय जनता पक्ष हा महाराष्ट्रातील एनडीएमधील प्रमुख पक्ष आहे. युतीत भाजपशिवाय एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना आणि अजित पवार यांच्या नेतृत्वाखालील राष्ट्रवादी काँग्रेसचा समावेश आहे. या तीन मोठ्या पक्षांशिवाय बच्चू कडचा प्रहार जनशक्ती पक्ष, महादेव जानकरांचा राष्ट्रीय समाज पक्ष आणि रामदास आठवलेंचा आरपीआय आहे. विधानसभेत आरपीआयशिवाय सर्वच पक्षांची संख्याबळ सध्या आहे.
निवडणूक लढविण्याबाबत बोलायचे झाले तर २०१९ मध्ये भाजपने शिवसेनेसोबत युती करून निवडणूक लढवली होती. महाराष्ट्रात भाजपने 152 उमेदवार उभे केले होते. शिवसेनेसाठी 124 जागा सोडल्या होत्या. अजित पवार एकहाती राष्ट्रवादीत होते आणि काँग्रेससोबत आघाडी करून निवडणुकीच्या रिंगणात उतरले होते. राष्ट्रवादीला 121 जागा लढवायला मिळाल्या होत्या. छोट्या पक्षांबद्दल बोलायचे झाले तर प्रहार जनशक्ती पक्षाने २६ जागांवर तर राष्ट्रीय समाज पक्षाने ६ जागांवर उमेदवार उभे केले होते.
सीट शेअरिंग फॉर्म्युला काय ?
उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी पहिल्यांदाच जागावाटपाचा फॉर्म्युला उघड केला आहे. अजित पवार यांच्या म्हणण्यानुसार जागानिहाय वाटणीचे सूत्र ठरविण्यात आले आहे. ज्या जागांवर पक्षाचा विजयी उमेदवार असेल, ती जागा संबंधित पक्षाकडे जाईल.
अजित पवार पुढे म्हणाले की, बसलेल्या जागांवरही विजयाचा फॉर्म्युला लागू होईल. कोणत्याही पक्षाचे आमदार असतील, पण ते निवडणूक जिंकू शकले नाहीत, तर त्यांची बदली करू. पवारांच्या म्हणण्यानुसार, जागावाटपाच्या चर्चेचा पहिला टप्पा झाला आहे.
जागावाटपात प्रदेशही विचारात घेतला जाणार असल्याचे बोलले जात आहे. कोकण आणि मुंबईत शिवसेना (शिंदे) मजबूत आहे. अशा स्थितीत शिंदे यांच्या पक्षाला या भागांत अधिक जागा लढवण्याची संधी मिळू शकते.
अजित पवार यांचा पक्ष पश्चिम उत्तर प्रदेश आणि मराठवाड्यात जास्त जागांवर लढू शकतो. भाजपला विदर्भ, उत्तर महाराष्ट्र आणि मुंबईत जास्त जागा लढवण्याची संधी मिळू शकते.
किती जागांवर कोणाचा दावा?
महाराष्ट्रात सध्या भाजपचे 105 आमदार आहेत. 160-170 जागांवर निवडणूक लढवण्यासाठी स्थानिक नेत्यांचा दावा आहे. एकनाथ शिंदे यांच्या पक्षाने नुकतेच 93 जागांवर निरीक्षक नेमले आहेत. शिंदे यांच्या पक्षाचे 40 आमदार आहेत. 42 आमदार असलेले अजित पवार 90 जागांवर दावा करत आहेत. या तिघांचे दावे एकत्र केले तर ते 350 च्या आसपास आहेत.
यामध्येही तीन छोट्या पक्षांना सामावून घ्यावे लागेल. महायुतीत समाविष्ट असलेले पक्ष त्यांच्याकडे असलेल्या आमदारांच्या संख्येपेक्षा दीडपट जागांवर निवडणूक लढवू शकतात, अशी चर्चा आहे. उदाहरणार्थ, अजित पवार यांच्या पक्षाकडे 40 आमदार आहेत, त्यामुळे पवारांना 60 जागांवर निवडणूक लढवण्याची संधी मिळू शकते. तेच सूत्र शिंदे यांचेही असू शकते.भाजपकडे 105 जागा असून पक्ष 155 जागांवर निवडणूक लढवू शकतो. उर्वरित जागा छोट्या पक्षांना देऊ शकतात.
इंडिया युतीमध्ये काय चालले आहे?
महाराष्ट्रात एनडीएची स्पर्धा इंडिया आघाडीशी आहे. राज्यातील या आघाडीत काँग्रेस, उद्धव ठाकरे यांची शिवसेना आणि शरद पवार यांची राष्ट्रवादी काँग्रेस यांचा समावेश आहे. लोकसभा निवडणुकीत तिन्ही पक्षांना मोठे यश मिळाले आहे. या तिन्ही पक्षांना विधानसभा निवडणुकीतही हा स्ट्राइक रेट कायम ठेवायचा आहे.
काँग्रेसने जागावाटपासाठी 10 सदस्यीय समिती स्थापन केली आहे. यात महाराष्ट्र आणि मुंबईतील बड्या नेत्यांचा समावेश करण्यात आला आहे. उद्धव ठाकरे यांचा पक्ष आणि शरद पवार यांचा पक्षही लवकरच समन्वय समिती स्थापन करू शकतो. भारत आघाडी समान संख्येने जागा लढवू शकते. त्यानुसार तिन्ही पक्षांना 96-96 जागांवर निवडणूक लढवण्याची संधी मिळू शकते. मात्र, काँग्रेसने 120 जागा लढवण्याचा दावा केला आहे.
