दुर्गापूजा आणि दिवाळीपूर्वी महागाईच्या आघाडीवर सर्वसामान्यांसाठी दिलासा देणारी बातमी आहे. डाळींच्या किमती 4 टक्क्यांनी घसरल्या आहेत. याचा परिणाम घाऊक बाजारात अरहर आणि मसूर डाळीच्या दरावर झाला आहे. अरहर आणि मसूरच्या आयातीत वाढ आणि साठेबाजीवर सरकारने केलेली कडक कारवाई यामुळे डाळींच्या दरात घसरण झाल्याचे बोलले जात आहे. अशा परिस्थितीत दिवाळी जवळ येईपर्यंत डाळी स्वस्त होतील, अशी आशा सर्वसामान्यांना आहे.
मिळालेल्या माहितीनुसार, अरहर डाळीच्या दरात ४ टक्क्यांनी घट झाली आहे. असे असूनही चना डाळ ही आजही बाजारात सर्वात स्वस्त डाळ आहे. त्याची किंमत देखील 4% ने कमी झाली आहे. तर वाढती आयात आणि कमी मागणी यामुळे मसूरच्या किमती 2% पेक्षा जास्त घसरल्या आहेत. IPGA च्या मते, आफ्रिकेतून मागणी कमी आणि अपेक्षित वाढीमुळे या आठवड्यात मटारच्या किमती दबावाखाली राहण्याची अपेक्षा आहे.
मात्र, हरभरा डाळीचे भाव आणखी घसरण्याची शक्यता आहे. कारण सरकारी एजन्सी नॅशनल अॅग्रिकल्चरल कोऑपरेटिव्ह मार्केटिंग फेडरेशन (नाफेड) कमी दरात त्याची विक्री करत आहे. मात्र, सणासुदीच्या काळात मागणी वाढल्याने डाळींच्या दरात काही प्रमाणात वाढ होण्याची शक्यता असल्याचे उद्योग अधिकाऱ्यांचे मत आहे.
प्रत्यक्षात गेल्या अनेक महिन्यांपासून डाळींचे भाव भडकले आहेत. विशेषत: कबुतराचा वाटाणा स्वस्त होण्याऐवजी महाग होत होता. अशा परिस्थितीत डाळींचा काळाबाजार रोखण्यासाठी केंद्र सरकारला अरहरसह अनेक प्रकारच्या डाळींसाठी साठा मर्यादा निश्चित करावी लागली. महागाईची परिस्थिती अशी आहे की, दिल्लीत अरहर डाळीचे दर 170 रुपये किलोच्या पुढे गेले आहेत. अशा स्थितीत सरकारवर दर नियंत्रणासाठी दबाव वाढत होता. त्यामुळेच सरकारने डाळींचा साठा वाढवण्यासाठी निर्यातीला गती दिली.
देशात अरहर डाळीचे उत्पादन मागणीच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. अशा परिस्थितीत मागणी पूर्ण करण्यासाठी केंद्र सरकार परदेशातून डाळ आयात करते. 2021-22 या वर्षात देशात 42.20 लाख टन अरहर डाळीचे उत्पादन झाले. तर पीक हंगाम 2022-23 मध्ये हा आकडा 34.30 लाख टनांवर आला. मात्र, देशात दरवर्षी ४५ लाख टन अरहर डाळ वापरली जाते. अशा परिस्थितीत सरकार आफ्रिकन देशांतून अरहर डाळ आयात करते. 2021-22 मध्ये 7.6 लाख टन अरहर डाळ आयात करण्यात आली.
भारत सरकार सर्वाधिक मसूर कॅनडातून आयात करते. गेल्या वर्षी 8.58 लाख टन मसूर आयात करण्यात आला होता. यावेळी त्याचा आकडा आणखी वाढू शकतो.
