Congrass 2024 : काँग्रेस आपल्या राजकीय इतिहासातील सर्वात वाईट टप्प्यातून जात आहे. देशात दहा वर्षांपासून काँग्रेस सत्तेबाहेर असून एकामागून एक राज्यांतील सत्ता गमावत आहे. राजस्थान आणि छत्तीसगडमध्ये सत्ता हिसकावून घेतल्यानंतर आणि मध्य प्रदेशात दारूण पराभव पत्करल्यानंतर काँग्रेससाठी पुढची राजकीय वाटचाल आणखी कठीण झाली आहे. आगामी 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपचा सामना करण्यासाठी काँग्रेसने विरोधी पक्षांसोबत आघाडी केली. भाजपच्या विजयाची हमी ठरलेल्या पीएम मोदींशी टक्कर देण्याचे आव्हान तर आहेच, शिवाय क्षत्रपांशी समतोल राखण्याचे आव्हानही काँग्रेससमोर आहे.
काँग्रेसची कमान गांधी कुटुंबाबाहेरील मल्लिकार्जुन खरगे यांच्या हातात आहे, तर भारताने २८ विरोधी पक्षांसोबत आघाडी केली आहे. काँग्रेससाठी पुढे जाण्याचा मार्ग अवघड आहे, कारण जागावाटपाची चर्चा मित्रपक्षांमध्ये होत नाही, महाराष्ट्रात उद्धव गटातील टीएमसी, आम आदमी पार्टी, सपा आणि शिवसेना तणाव निर्माण करत आहेत. 2024 मध्ये जवाहरलाल नेहरूंच्या तीन वेळा पंतप्रधानपदाच्या विक्रमाची बरोबरी करण्याचा पंतप्रधान मोदी प्रयत्न करत असताना, 138 वर्षांच्या प्रवासात काँग्रेससाठी लोकसभा निवडणूक सर्वात कठीण असणार आहे. अशा परिस्थितीत 2024 च्या निवडणुकीच्या रणांगणातून काँग्रेस पुन्हा एकदा बहरण्याचा प्रयत्न करत आहे.
काँग्रेसला 300 हून अधिक जागांवर निवडणूक लढवायची आहे
लोकसभा निवडणुकीच्या तयारीबाबत काँग्रेस पक्षात बैठकांचा फेरा सुरू झाला आहे. इंडिया आघाडीतील जागावाटपापूर्वी, काँग्रेस नेतृत्वाने आपल्या वेगवेगळ्या राज्यांतील नेत्यांची बैठक घेऊन आपल्या जागा निश्चित केल्या आहेत, ज्यामध्ये काँग्रेसला स्वतः किमान 300 जागा लढवायच्या आहेत आणि उर्वरित जागा मित्रपक्षांना दिल्या जातील. मूड काँग्रेस 10 राज्यात एकट्याने आणि 9 राज्यात आघाडी करून लढण्याची रणनीती बनवत आहे. गुजरात, हरियाणा, आसाम, आंध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश, तेलंगणा, हिमाचल, कर्नाटक, केरळ, राजस्थान, छत्तीसगड, उत्तराखंड आणि ओडिशा या राज्यांमध्ये स्वबळावर निवडणूक लढवण्याची रणनीती आखण्यात आली आहे. त्याचवेळी काँग्रेसने उत्तर प्रदेश, दिल्ली, बिहार, पंजाब, तामिळनाडू, पश्चिम बंगाल, जम्मू-काश्मीर, झारखंड आणि महाराष्ट्रात आघाडीच्या मदतीने निवडणूक लढवण्याची योजना आखली आहे.
काँग्रेसच्या जागावाटपाबाबत आव्हान
राजस्थान, छत्तीसगड, मध्य प्रदेशमधील पराभवानंतर काँग्रेस आता जागावाटपाची चर्चा करत आहे, त्यामुळे राज्यात जो पक्ष मजबूत असेल तो जागावाटपात आघाडी करेल, असा निर्णय इंडिया आघाडीत घेण्यात आला आहे. उत्तर प्रदेश, पंजाब, दिल्ली, महाराष्ट्र आणि पश्चिम बंगालमध्ये काँग्रेसला सर्वाधिक त्रास होत आहे. काँग्रेसच्या पंजाब आणि दिल्ली युनिट्सने लोकसभा निवडणुकीत आम आदमी पार्टीसोबत कोणत्याही प्रकारची युती नको असल्याचे स्पष्ट केले आहे.
काँग्रेससाठी नवी डोकेदुखी
आघाडीचा सर्वात मोठा सदस्य असलेल्या काँग्रेससाठी इंडिया ही नवी डोकेदुखी बनली आहे. आता मोठा प्रश्न असा आहे की, अंतर्गत संबंधांमधील पेचप्रसंगात काँग्रेस आघाडी कशी मजबूत करणार आणि बंगालमध्ये टीएमसी आणि सीपीआय (एम) आणि पंजाब-दिल्लीमध्ये आम आदमी पक्षासोबत जागांवर तडजोड करण्याचे आव्हान आहे. सपा नेते आणि उत्तर प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री अखिलेश यादव हे उघडपणे काँग्रेसच्या वृत्तीवर बोलत आहेत की, काँग्रेसला मोठे मन दाखवावे लागेल.
2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने हिंदी पट्ट्यात 141 जागा जिंकल्या होत्या, जे या प्रदेशातील एकूण जागांच्या 71 टक्के होते. एका निवडणूक विश्लेषकाचे मत आहे की, २०२४ च्या लोकसभा निवडणुका काँग्रेससाठी महत्त्वाच्या आहेत, कारण दोन सार्वत्रिक निवडणुकांमध्ये काँग्रेसचा पराभव झाला आहे. 2024 च्या निवडणुका काँग्रेससाठी करा किंवा मरो अशी परिस्थिती आहे. हिमाचल प्रदेश, कर्नाटक आणि तेलंगणा या तीन राज्यांमध्ये काँग्रेस आता स्वबळावर सत्तेवर आहे. इंडिया आघाडीच्या शेवटच्या बैठकीत 2023 च्या अखेरीस जागावाटपावर सहमती होण्याची चर्चा झाली होती आणि 2024 आला आहे, परंतु जागावाटपाचा फॉर्म्युला समोर आलेला नाही.
राहुल यांचा प्रवास 14 राज्यांमधून जाणार
त्याचबरोबर गेल्या निवडणुकीतील पराभवानंतर 2024 मध्ये स्वत:वर ताबा मिळवण्यासाठी प्रयत्न करावे लागतील. राहुल गांधींना पंतप्रधान मोदींसमोर नव्याने स्वत:ला सादर करण्याची गरज आहे, त्यासाठी ते १४ जानेवारी २०२४ रोजी भारत न्याय यात्रेला निघत आहेत. राहुल गांधी मणिपूर ते महाराष्ट्र अशी हायब्रीड (बस आणि पायी) भारत न्याय यात्रा सुरू करतील, जी 14 राज्यांमधून जाईल.
हा प्रवास 6200 किमी अंतर कापणार
काँग्रेसचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे इम्फाळ येथून हिरवा झेंडा दाखवतील, त्यानंतर ही यात्रा मणिपूर, नागालँड, आसाम, मेघालय, पश्चिम बंगाल, बिहार, झारखंड, ओडिशा, छत्तीसगड, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, राजस्थान या राज्यांतून 6,200 किलोमीटरचे अंतर पार करेल. गुजरात आणि महाराष्ट्र. अंतर कापेल. राहुल गांधींनी कन्याकुमारी ते काश्मीर अशी पदयात्रा केली, ज्याला दक्षिणेत राजकीय यश मिळाले, पण उत्तर भारतात त्याचा विशेष प्रभाव पडला नाही. अशा परिस्थितीत राहुल गांधी मणिपूर ते मुंबई या न्यायप्रवासाला निघाले असताना ते काँग्रेसला किती राजकीय जीवन देऊ शकणार आहेत ?
