अमेरिकेचे परराष्ट्र आणि संरक्षण मंत्री भारतात आले आहेत. भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर आणि संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांच्याशी त्यांची 2+2 चर्चा होणार आहे. अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटोनी ब्लिंकन शुक्रवारी रात्री उशिरा भारतात पोहोचले आणि संरक्षण मंत्री लॉयड ऑस्टिन गुरुवारी भारतात आले. ऑस्टिन भारतात आला तेव्हा त्याला गार्ड ऑफ ऑनर देण्यात आला. इस्रायल-हमास युद्धादरम्यान भारतीय आणि अमेरिकन नेत्यांमधील चर्चा अत्यंत महत्त्वाची आहे. 2+2 चर्चा म्हणजे काय आणि भारत कोणत्या देशांसोबत अशी चर्चा करतो ते समजून घेऊया?
भारत आणि अमेरिका यांच्यात आज होणारी 2 प्लस 2 चर्चा ही अशी पाचवी चर्चा आहे. याला स्ट्रॅटेजिक कॉन्फरन्स असेही म्हणतात, ज्यामध्ये संबंधित देशांचे प्रमुख नेते, अगदी पंतप्रधान किंवा राष्ट्रपतीही सहभागी होतात. 2018 मध्ये डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनाच्या काळापासून भारत आणि अमेरिका यांच्यात अशा प्रकारच्या चर्चा होत आहेत. परराष्ट्र आणि संरक्षण मंत्री ताज्या बैठकीला उपस्थित राहतील, ज्यामध्ये धोरणात्मक मुद्द्यांवर विस्तृत चर्चा केली जाईल. यामध्ये द्विपक्षीय आणि जागतिक मुद्द्यांचा समावेश असेल.
भारत-अमेरिकन नेत्यांची बैठक
2+2 चर्चेपूर्वी परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर यांनी आज अमेरिकेचे परराष्ट्र सचिव अँटनी ब्लिंकन यांची भेट घेतली. दोन्ही नेत्यांमध्ये अनेक महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर चर्चा झाली. या वर्षी जूनमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अमेरिकेच्या राज्य दौऱ्यावर गेले होते. राष्ट्राध्यक्ष जो बिडेन यांनी त्यांचे भव्य स्वागत केले. दोन्ही नेत्यांमध्ये जबरदस्त केमिस्ट्री होती. परराष्ट्र मंत्री जयशंकर म्हणाले की, दोन्ही देशांमध्ये होत असलेली नवीनतम उच्चस्तरीय बैठक ही पंतप्रधान मोदींच्या अमेरिका दौऱ्याची प्रगती आहे. अँटनी ब्लिंकन यांनीही आपला भारत दौरा महत्त्वाचा असल्याचे सांगून यामुळे भारत-अमेरिका संबंध अधिक दृढ होतील, असे सांगितले. याशिवाय संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी अमेरिकेचे संरक्षण मंत्री लॉयड ऑस्टिन यांचीही भेट घेतली.
अमेरिकेसोबत भारताच्या 2+2 चर्चेची स्थिती काय आहे?
अमेरिका हा भारताचा सर्वात जुना आणि महत्त्वाचा 2+2 संवाद भागीदार आहे.
डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनाच्या काळात 2018 मध्ये दोन्ही देशांमधील पहिली 2+2 चर्चा झाली.
भारत आणि अमेरिकेने सखोल लष्करी सहकार्यासाठी “पायाभूत करार” केले.
2016 मध्ये लॉजिस्टिक एक्सचेंज मेमोरँडम ऑफ ऍग्रीमेंट (LEMOA),
2018 मधील पहिल्या 2+2 बैठकीनंतर संप्रेषण सुसंगतता आणि सुरक्षा करार (COMCASA)
2020 मध्ये मूलभूत विनिमय आणि सहकार्य करार (BECA).
चीनची आक्रमकता लक्षात घेता, यामध्ये भारतीय आणि अमेरिकन सैन्यांमधील सहकार्याची यंत्रणा मजबूत करणे समाविष्ट आहे.
2+2 संवाद म्हणजे काय?
2+2 बैठकीला भारत आणि अमेरिका सारख्या देशांमधील उच्चस्तरीय चर्चेचे व्यासपीठ म्हटले जाऊ शकते.
हे कोणत्याही दोन देशांमधील संवादाचे एक माध्यम आहे ज्यामध्ये संरक्षण आणि परराष्ट्र मंत्री किंवा एकमेकांच्या देशांचे सचिव सामील आहेत.
चार देश भारताचे प्रमुख सामरिक भागीदार आहेत. यामध्ये अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया, जपान आणि रशियाचा समावेश आहे.
रशियाशिवाय अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया आणि जपान हे तीन देश क्वाडचा भाग आहेत. मात्र, ऑस्ट्रेलिया हा यातील सर्वात कमकुवत दुवा मानला जातो, ज्याने अलीकडे चीनसोबतच्या चर्चेला अधिक महत्त्व दिले आहे.
भारत आणि अमेरिका यांच्यात आज होणाऱ्या चर्चेत ऑस्ट्रेलियावर चर्चा होण्याची शक्यता आहे.
