आरबीआयचा एक निर्णय, पेटीएमला कामकाजात करावा लागला बदल!

Paytm Company : पेटीएमची मूळ कंपनी, वन९७ कम्युनिकेशन्स लिमिटेड, ने कंपनीच्या कामकाजात परिवर्तन घडवून आणणारा एक मोठा धोरणात्मक निर्णय जाहीर केला आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (आरबीआय) च्या कठोर मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करण्यासाठी, कंपनीने तिचा ऑफलाइन मर्चंट पेमेंट व्यवसाय पूर्ण मालकीच्या उपकंपनी, पेटीएम पेमेंट्स सर्व्हिसेस लिमिटेड (पीपीएसएल) कडे हस्तांतरित करण्यास मान्यता दिली आहे. कंपनीचा पेमेंट व्यवसाय अधिक सुव्यवस्थित आणि नियामक नियमांचे पालन करण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला.

कंपनीने स्टॉक एक्सचेंज फाइलिंगमध्ये म्हटले आहे की या हस्तांतरणाचा प्राथमिक उद्देश समूहाच्या ऑनलाइन आणि ऑफलाइन मर्चंट पेमेंट व्यवसायांना एकाच घटकाखाली, पीपीएसएल अंतर्गत आणणे आहे. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की पीपीएसएलला पेमेंट अ‍ॅग्रीगेटर (ऑनलाइन) म्हणून काम करण्यासाठी आरबीआयकडून आधीच तत्वतः मान्यता मिळाली आहे.

हा मोठा निर्णय का घेण्यात आला?

१५ सप्टेंबर २०२५ रोजी जारी केलेल्या पेमेंट अ‍ॅग्रीगेटर्सच्या नियमनावरील आरबीआयच्या मास्टर निर्देशांचे पालन करण्यासाठी ही संपूर्ण पुनर्रचना केली जात आहे. पेटीएमच्या ऑफलाइन मर्चंट पेमेंट व्यवसायात कंपनीच्या क्यूआर कोड, साउंडबॉक्स आणि ईडीसी मशीनद्वारे पेमेंट स्वीकारणारे सर्व व्यापारी समाविष्ट आहेत. या व्यवसायाचे हस्तांतरण “स्लम्प सेल” द्वारे केले जाईल, म्हणजेच संपूर्ण व्यवसाय पूर्णपणे विकला जात आहे. तथापि, शेअरहोल्डर्स आणि पीपीएसएल बोर्डाकडून अंतिम मंजुरी अद्याप प्रलंबित आहे. कंपनीने स्पष्ट केले की हे हस्तांतरण एका होल्डिंग कंपनीकडून तिच्या १००% उपकंपनीकडे होत असल्याने, त्याचा कंपनीच्या एकत्रित आर्थिक निकालांवर परिणाम होणार नाही.

पेटीएमच्या तिजोरीवर परिणाम नाही

२०२४-२५ या आर्थिक वर्षात, पेटीएमच्या ऑफलाइन मर्चंट पेमेंट व्यवसायाने अंदाजे ₹२,५८० कोटींचे उत्पन्न नोंदवले, जे स्वतंत्र आधारावर कंपनीच्या एकूण महसुलाच्या अंदाजे ४७ टक्के आहे. ३१ मार्च २०२५ पर्यंत, हस्तांतरित होणाऱ्या व्यवसायाची एकूण संपत्ती अंदाजे ₹९६० कोटी होती, जी कंपनीच्या एकूण स्वतंत्र निव्वळ संपत्तीच्या ७.४५ टक्के आहे. कंपनीला सर्व आवश्यक मंजुरी मिळाल्यास, ३१ डिसेंबर २०२५ रोजी किंवा त्यापूर्वी हस्तांतरण प्रक्रिया पूर्ण करण्याची अपेक्षा आहे. संपूर्ण व्यवहार व्यवसाय हस्तांतरण करारांतर्गत अंमलात आणला जाईल आणि तो कोणत्याही व्यवस्थेचा भाग नाही.

कंपनीच्या संपूर्ण संरचनेत होत आहेत मोठे बदल

पेमेंट व्यवसायाचे एकत्रीकरण करण्याव्यतिरिक्त, One97 कम्युनिकेशन्सने त्याची कॉर्पोरेट रचना सुलभ करण्यासाठी एक व्यापक अंतर्गत पुनर्रचना योजना देखील मंजूर केली आहे. या योजनेचा उद्देश कंपनीच्या अनेक आर्थिक आणि तंत्रज्ञान उपकंपन्या थेट मालकीखाली आणणे आहे. कंपनीच्या बोर्डाने या हालचालीचे वर्णन समूहाची रचना सुलभ करण्यासाठी आणि पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता सुधारण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल म्हणून केले आहे.

या योजनेअंतर्गत, कंपनी पेटीएम फायनान्शियल सर्व्हिसेस लिमिटेडमधील संस्थापक विजय शेखर शर्मा आणि त्यांची कंपनी व्हीएसएस इन्व्हेस्टको प्रायव्हेट लिमिटेडकडून अंदाजे ५१.२२% इक्विटी खरेदी करेल. यानंतर, पेटीएम फायनान्शियल सर्व्हिसेस ही वन९७ ची पूर्ण मालकीची उपकंपनी बनेल.

याव्यतिरिक्त, कंपनी तिची रचना आणखी सोपी करेल आणि अ‍ॅडमिरेबल सॉफ्टवेअर, मोबिक्वेस्ट मोबाइल टेक्नॉलॉजीज, ऊर्जा मनी आणि फिनकलेक्ट सर्व्हिसेस सारख्या कंपन्यांमधील तिचे शेअरहोल्डिंग थेट तिच्या नियंत्रणाखाली आणेल. याव्यतिरिक्त, पेटीएम इमर्जिंग टेक लिमिटेड, पेटीएम इन्शुरटेक आणि पेटीएम लाइफ इन्शुरन्समधील उर्वरित हिस्सेदारी देखील विजय शेखर शर्मा यांच्याकडून विकत घेतली जाईल, ज्यामुळे या कंपन्या पूर्ण मालकीच्या उपकंपन्या बनतील. कंपनीने म्हटले आहे की हे सर्व व्यवहार वाजवी बाजार मूल्यावर केले गेले आहेत आणि ३१ जानेवारी २०२६ पर्यंत पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.