काही वर्षांपूर्वी चीनला स्वतःचा अभिमान होता की तो अमेरिकेनंतर जगातील सर्वात मोठी आर्थिक महासत्ता बनला आहे. त्याशिवाय जागतिक अर्थव्यवस्थेचा श्वास चालत नव्हता. जगाच्या पुरवठ्याची नाडी त्याच्या हातात आहे. पण काळाचं चाक फिरलं की सर्व अहंकार आणि अभिमान मातीत मिसळून जातात. कोविड आणि त्यानंतर चीनची अवस्था अशी झाली आहे. आता जगाच्या बाजारात त्याचे नाव उरले नाही. युरोप आणि अमेरिका हे दोन्ही देश मंदीतून जात आहेत. अशा परिस्थितीत भारत हृदयाचे ठोके देण्याचे किंवा जागतिक बाजारपेठेला आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेला ऑक्सिजन देण्याचे काम करत आहे. हे सर्व पाहून चीनचा श्वास सुटला आहे.
काही दिवसांपूर्वी गोल्डमन सॅक्सच्या अहवालात असे भाकीत करण्यात आले होते की 2075 पर्यंत भारत अमेरिका आणि युरोपनंतर जगातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्यात यशस्वी होऊ शकतो. आता जो अहवाल समोर आला आहे त्यामुळे चीनला धक्का बसला आहे. खरं तर, अमेरिकन मालमत्ता व्यवस्थापन कंपनी इन्वेस्कोने एक अहवाल सादर केला आहे. ज्यामध्ये स्पष्टपणे म्हटले होते की, जगातील गुंतवणूकदारांचा कल चीनकडे नसून भारताकडे आहे.
त्याचवेळी, मिडल इस्ट इन्व्हेस्टमेंट फर्मने असेही म्हटले आहे की चीन आणि भारतात त्यांची गुंतवणूक कमी असली तरी सध्या चीनच्या तुलनेत भारत हे गुंतवणुकीसाठी सर्वोत्तम ठिकाण आहे. याचा स्पष्ट अर्थ असा आहे की काही वर्षांपूर्वी बांधलेली चीनची विश्वासार्हता संपुष्टात आली आहे आणि त्याच्या जागी भारत ज्या गतीने त्याला पकडतो आहे तो पकडणे अवघड तर आहेच पण अशक्यही वाटते. इन्व्हेस्को आणि परकीय गुंतवणुकीची ती पाने फिरवू आणि समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया की चीन का श्वास घेत आहे?
गुंतवणुकीसाठी भारत चीनपेक्षा चांगला आहे
Invesco ही एक अमेरिकन अॅसेट मॅनेजमेंट कंपनी असू शकते, पण तिच्या गुंतवणुकीची व्याप्ती जगभर पसरलेली आहे आणि ती काय म्हणते, जगातील बाजारपेठेतील नेते तिला महत्त्व देतात आणि त्यावर विश्वासही ठेवतात. यावेळी इन्व्हेस्कोने अहवालात जे म्हटले आहे ते म्हणजे जगातील सर्व बाजारपेठांमध्ये भारत हे गुंतवणुकीचे सर्वोत्तम ठिकाण आहे. किंवा चीनपेक्षा ते खूप चांगले आहे असे म्हणायचे. भारतीय बाजारपेठेतील परकीय निधीचा वाढता प्रवाह जगाच्या इतर बाजारपेठांच्या तुलनेत नवी दिल्लीचा दर्जा तर वाढवत आहेच, शिवाय त्याला अशा उंचीवर नेत आहे जिथे कोणीही समोर नसेल. जे निष्कर्ष समोर आले आहेत ते इन्वेस्कोच्या 11 व्या वार्षिक आवृत्तीच्या ‘इन्वेस्को ग्लोबल सॉवरेन अॅसेट मॅनेजमेंट स्टडी’ चा भाग आहेत. ग्रेटर चायना, दक्षिण पूर्व आशिया आणि दक्षिण कोरियासाठी इन्व्हेस्कोचे सीईओ आणि अहवालाचे लेखक टेरी पॅन म्हणतात की, सार्वभौम गुंतवणूकदार गुंतवणूक करण्यापूर्वी शोधत असलेली सर्व वैशिष्ट्ये भारतात आहेत.
जगातील गुंतवणूकदारांना कशाचे वेड आहे?
आपला मुद्दा सिद्ध करण्यासाठी, इन्वेस्कोने 85 सार्वभौम संपत्ती निधी आणि 57 केंद्रीय बँकांमधील 142 मुख्य गुंतवणूक अधिकारी, मालमत्ता वर्ग प्रमुख आणि वरिष्ठ पोर्टफोलिओ स्ट्रॅटेजिस्ट यांची मुलाखत घेतली. या संस्था सुमारे $21 ट्रिलियन किमतीची मालमत्ता व्यवस्थापित करतात. अभ्यासात, Invesco ला असे आढळून आले की, खाजगी कर्जांसह स्थिर उत्पन्न मालमत्तेमध्ये वाढती आकर्षण आणि घन लोकसंख्याशास्त्र, राजकीय स्थिरता ही सतत वाढत्या महागाई आणि व्याजदराच्या युगात गुंतवणूकीची प्रमुख ठिकाणे आहेत. मध्यपूर्व विकास सार्वभौम निधीच्या अहवालात म्हटले आहे की, आपल्याकडे भारत किंवा चीनमध्ये पुरेशी गुंतवणूक नाही. तथापि, व्यापार आणि राजकीय स्थिरतेच्या बाबतीत भारत आता चांगल्या स्थितीत आहे. लोकसंख्या झपाट्याने वाढत आहे आणि त्यांच्याकडे स्वारस्यपूर्ण कंपन्या आणि सार्वभौम गुंतवणूकदारांसाठी खूप अनुकूल वातावरण आहे.
भारतीय बाजारपेठेत परकीय गुंतवणूक
विदेशी गुंतवणूकदारांकडून गुंतवणूक होत असताना भारताच्या शेअर बाजारात हा सलग पाचवा महिना आहे. या वर्षी 10 जुलैपर्यंत शेअर बाजारात 99,292 कोटी रुपयांची गुंतवणूक केली आहे. मार्च महिन्यात ही गुंतवणूक 7936 कोटी रुपये होती, ती एप्रिल महिन्यात 11,631 कोटी रुपये झाली. मे महिन्यात त्यात आणखी वेग आला आणि हा आकडा ४३८३८ कोटींवर पोहोचला. मे महिन्यात हा आकडा 50,000 कोटींवर पोहोचला नसला तरी तो 47,148 कोटी रुपयांच्या पातळीवर पोहोचला आहे. विदेशी गुंतवणूकदारांनी जुलै महिन्यात 10 दिवसांत 22815 कोटी रुपयांची गुंतवणूक केली आहे. जुलैमध्ये हा आकडा 65 हजार कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे.
