सोमवारी भारतापासून अमेरिका आणि आखाती देशांमध्ये बरेच काही पाहायला मिळाले. ज्याने जानेवारी आणि फेब्रुवारीमध्ये होत असलेल्या महत्त्वाच्या बदलांकडे लक्ष वेधले आहे. भारतात महागाई दरात वाढ झाली आहे. आरबीआयनेही याबाबत चिंता व्यक्त केली आहे. दुसरीकडे कच्च्या तेलाच्या किमतीत ३ टक्क्यांहून अधिक घसरण झाली आहे. अमेरिकन तेलाचा दर प्रति बॅरल ७० डॉलरच्या खाली आला असून आखाती देशांतील तेलाची किंमतही प्रति बॅरल ७३ डॉलरपर्यंत खाली आली आहे. भारत पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती कमी करण्याचा विचार करत असताना कच्च्या तेलाच्या किमती घसरत आहेत.
मिळालेल्या माहितीनुसार, देशाचे अर्थ मंत्रालय आणि तेल मंत्रालय या दोन मंत्रालयांमधील मंथन संपुष्टात आले आहे. जानेवारी महिन्यात सरकार किंवा तेल कंपन्या पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती कमी करू शकतात.
पेट्रोल आणि डिझेलच्या जोरावर सरकार अनेकांवर निशाणा साधण्याच्या तयारीत आहे. महागाई आणि ईएमआय कमी करणे हे सरकारसमोरील सर्वात मोठे आव्हान आहे. महागाई 4 टक्क्यांच्या आत येईपर्यंत सामान्य लोकांना वाढत्या EMI पासून दिलासा मिळू शकत नाही. कोणत्याही परिस्थितीत, सरकारला फेब्रुवारीपूर्वी महागाई 4 टक्क्यांच्या मर्यादेत आणायची आहे, जेणेकरून फेब्रुवारीच्या चक्रात RBI मार्फत व्याजदरात कपात करता येईल. कच्च्या तेलाच्या खेळातून बाहेर पडल्यानंतर भारत सरकार पेट्रोल आणि डिझेलच्या मदतीने सर्वसामान्यांना अनेक दिलासा देणार आहे.
महागाई नियंत्रणासाठी नियोजन
सरकारने जानेवारीपासून पेट्रोल आणि डिझेलचे दर कमी करण्याची योजना आखली आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार, देशातील संबंधित मंत्रालयांमध्ये चर्चा झाली आहे. आता याची घोषणा अर्थमंत्रालयाने करावी, अशी चर्चा आहे. किंवा तेल विपणन कंपन्यांना हळूहळू पेट्रोल आणि डिझेलचे दर कमी करण्याचे संकेत दिले पाहिजेत. जेणेकरून देशातील वाढत्या महागाईवर नियंत्रण ठेवता येईल. भाज्यांच्या वाढत्या किमतींमुळे नोव्हेंबर महिन्यात अन्नधान्य महागाई नऊ टक्क्यांच्या जवळ पोहोचली आहे. त्यामुळे महागाईचा आकडा ५.५५ टक्क्यांवर दिसला. इंधनाचे दर कमी झाल्यास महागाईवरही नियंत्रण येईल. डिसेंबरमध्ये आणि त्यानंतर जानेवारीमध्ये महागाईचा आकडा ४ टक्क्यांच्या आत आणावा, अशी सरकारची इच्छा आहे.
EMI कमी करण्याचे नियोजन
सरकारने पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती कमी करण्याचा मुद्दा महागाईशी जोडला आहे, तो समजण्यासारखा आहे, पण सर्वसामान्यांच्या ईएमआयशी पेट्रोल आणि डिझेलचा काय संबंध आहे. हे कोणाच्याच पचनी पडत नाही. किंबहुना, पेट्रोल आणि डिझेलच्या मदतीने महागाई 4 टक्क्यांच्या आत आणून RBI मार्फत रेपो दर कमी करण्याचा सरकारचा विचार आहे. चालू आर्थिक वर्षातील एमपीसीची शेवटची बैठक फेब्रुवारी महिन्यात अंतरिम अर्थसंकल्पानंतर होणार आहे. यावेळची एमपीसीची ही बैठक सरकारसाठी अंतरिम बजेटपेक्षा महत्त्वाची आहे. कारण या बैठकीत सरकार आरबीआयला व्याजदरात कपात करण्याचे संकेत देऊ शकते. सध्या रेपो दर 6.50 टक्के आहे. लोकसभा निवडणुकीपूर्वी फेब्रुवारीमध्ये ते 6 टक्के आणि एप्रिल महिन्यात 5.50 टक्क्यांवर आणण्याच्या योजनेवर काम सुरू आहे.
कच्च्या तेलाच्या किमतीत सातत्याने घसरण
भारत सरकार आणि देशातील तेल विपणन कंपन्यांची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे कच्च्या तेलाच्या किमतीत सातत्याने घसरण होत आहे. जो 2024 मध्येही कायम राहणार आहे. मागणी कमी आणि पुरवठा जास्त. त्यामुळे ओपेक प्लसचे पुरवठा कपातीचे नियोजनही अपयशी ठरत आहे. आकडे बघितले तर मंगळवारी आखाती देशांचे ब्रेंट क्रूड ३.७ टक्क्यांनी घसरून ७३.२४ डॉलर प्रति बॅरल झाले. दुसरीकडे, अमेरिकन तेल डब्ल्यूटीआय 3.8 टक्क्यांच्या घसरणीसह प्रति बॅरल $ 68.61 वर व्यापार करत आहे.
2024 मध्येही किमती कमी राहू शकतात
विशेष म्हणजे 2024 मध्येही तेलाच्या किमती कमी राहू शकतात. त्याचे मुख्य कारण म्हणजे ओपेक आणि आंतरराष्ट्रीय ऊर्जा संस्था यांच्यातील मतभेद. त्यामुळे मागणी वाढ कमी राहू शकते. ओपेक आणि आयईए या दोघांनी या आठवड्यात त्यांचे अंदाज अद्यतनित केले आहेत. केप्लरचे विश्लेषक मॅट स्मिथ यांनी सांगितले की, सध्या तेलाबाबत नकारात्मक भावना खूप प्रबळ आहेत. ते म्हणाले की कमकुवत मागणी आणि पुरवठा रोखण्यासाठी ओपेक+ करारामुळे बाजारातील किमतींवरील दबाव संतुलित करण्यासाठी पुरेसे काम होणार नाही. OPEC+ ने पहिल्या तिमाहीत प्रतिदिन 2.2 दशलक्ष बॅरल पुरवठा मर्यादित करण्याचे मान्य केले आहे.
भारतात पेट्रोल आणि डिझेलची किंमत
दुसरीकडे, भारतात पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात कोणताही बदल झालेला नाही. देशातील महानगरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात शेवटचा बदल 21 मे रोजी दिसून आला. त्यावेळी देशाच्या अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतीवरील कर कमी केला होता. त्यानंतर काही राज्यांनी व्हॅट कमी करून किंवा वाढवून किमतींवर प्रभाव टाकण्याचा प्रयत्न केला. विशेष म्हणजे जेव्हापासून देशात पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती आंतरराष्ट्रीय बाजारानुसार रोज बदलू लागल्या आहेत, तेव्हापासून पेट्रोलियम कंपन्यांनी विक्रमी वेळेत कोणताही बदल केलेला नाही.
देशातील प्रमुख शहरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलचे दर
नवी दिल्ली: पेट्रोलचा दर: 96.72 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 89.62 रुपये प्रति लिटर
कोलकाता: पेट्रोलचा दर: 106.03 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 92.76 रुपये प्रति लिटर
मुंबई: पेट्रोलचा दर: 106.31 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 94.27 रुपये प्रति लिटर
चेन्नई: पेट्रोलचा दर: 102.63 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 94.24 रुपये प्रति लिटर
बेंगळुरू: पेट्रोल दर: 101.94 रुपये प्रति लिटर, डिझेल दर: 87.89 रुपये प्रति लिटर
चंदीगड : पेट
