भारत आता जगातील 5वी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनली आहे. लवकरच ती जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनेल. कोविड-१९ नंतर भारताची अर्थव्यवस्था झपाट्याने बदलली आहे आणि त्याचा फायदा होत आहे. जगातील अनेक मोठ्या अर्थव्यवस्था अजूनही कोविडच्या प्रभावातून सावरण्याचा प्रयत्न करत असताना, भारताची अर्थव्यवस्था त्याहून खूप पुढे गेली आहे. शेवटी हे सगळं कसं घडलं…?
कोविड-19 नंतर जगाला चीन व्यतिरिक्त इतर देशात पुरवठा साखळी स्थापन करण्याची गरज भासू लागली. त्यानंतर बहुतेक कंपन्यांची पहिली पसंती म्हणून भारत उदयास आला. Appleपलने आपला कारखाना भारतात हलवणे हे त्याचे सर्वात मोठे उदाहरण आहे. त्यासाठी भारताने आपल्या अर्थव्यवस्थेतही बदल केले.
कोविडनंतर भारताने अर्थव्यवस्थेचे पेच घट्ट करण्यास सुरुवात केली. कोविडच्या ‘आपत्तीमध्ये संधी’ शोधून, भारताने आपला ‘मेक इन इंडिया’ उपक्रम पुढे नेला आणि उत्पादनाशी संबंधित उपक्रम पूर्वीपेक्षा अधिक मजबूत केला. याचा फायदा असा झाला की एकामागून एक अनेक इलेक्ट्रॉनिक्स कंपन्यांनी भारतात उत्पादन वाढवले. आज भारतात विकले जाणारे सर्व मोबाईल इथेच बनवले जातात. एवढेच नाही तर भारताने वैद्यकीय उपकरणे, सेमीकंडक्टर, ऑटो मोबाईल आणि इलेक्ट्रिक मोबिलिटीवरही आपले लक्ष केंद्रित केले आहे. त्यामुळे भारताची अर्थव्यवस्था सातत्याने मजबूत होत आहे.
कोविडच्या प्रभावाचा झपाट्याने सामना करण्यात भारताने कोणतीही कसर सोडली नाही. सरकारने देशभरात वेगाने लसीकरण केले, तर चीनने हेच काम करण्यासाठी बराच काळ संघर्ष केला. त्यामुळे देशाची अर्थव्यवस्था लवकर रुळावर येऊ शकते. त्याच वेळी, भारतीय अर्थव्यवस्थेत लवचिकतेचा आणखी एक ट्रेंड होता. महागाई नियंत्रणात ठेवण्यासाठी आरबीआयने व्याजदरात सातत्याने वाढ केली असताना, त्यात काही प्रमाणात स्थिरता आल्यावर व्याजदर बदलणे थांबवले. जगातील इतर देश महागाईशी झुंजताना दिसत असताना भारताने त्याचे परिणाम नियंत्रणात ठेवले.
जर आपण भारताच्या आर्थिक प्रगतीच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर 2023-24 च्या पहिल्या तिमाहीत देशाचा GDP वाढ सुमारे 7.8 टक्के होता. यामुळे भारताची अर्थव्यवस्था ४८४.९४ अब्ज डॉलर इतकी आहे. जर आपण पहिल्या सहामाहीतील निर्यातीवर नजर टाकली तर ती 211.40 अब्ज डॉलरची पातळी ओलांडली आहे. भारताने आता ब्रिटनला मागे टाकून जगातील 5वी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनली आहे, जी 2027 पर्यंत जपानला मागे टाकून तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनू शकते.
