मणिपूरमधील मेईतेई आणि कुकी समुदायांमध्ये हिंसाचार सुरू आहे. 3 मे रोजी हिंसाचार सुरू झाला, जो अजूनही सुरू आहे. कुकी समाजाप्रमाणे त्यांनाही राज्यात अनुसूचित जमातीचा दर्जा द्यावा, अशी राज्यातील मेईतेई समाजाची मागणी असून, याला कुकी समाजाचा तीव्र विरोध आहे. तेव्हापासून दोन समुदायांमध्ये हिंसाचार सुरूच आहे. कुकी समाज भारतातील कोणत्या राज्यात पसरलेला आहे ते जाणून घेऊया.
मणिपूर उच्च न्यायालयाने 20 एप्रिल रोजी एक आदेश जारी केला होता, ज्यावर राज्य सरकारला मीताई समुदायाला अनुसूचित जमातीचा दर्जा देण्याबाबत विचार करण्यास सांगितले होते. न्यायालयाच्या या आदेशाच्या निषेधार्थ आदिवासी एकता मोर्चा काढण्यात आला, त्यात दोन समाजात हाणामारी झाली. इथूनच हिंसाचाराला सुरुवात झाली.
कुकी लोक ईशान्य भारतातील मणिपूर, नागालँड, आसाम, मेघालय, त्रिपुरा आणि मिझोराम या राज्यांमध्ये आढळतात. कुकी ही भारत, बांगलादेश आणि म्यानमारमधील अनेक डोंगरी जमातींपैकी एक आहे. अरुणाचल प्रदेश वगळता ईशान्य भारतातील सर्व राज्यांमध्ये कुकी जमातीचे लोक आढळतात. कुकीमध्ये ख्रिस्ती बहुसंख्य आहेत.
मीतेई समुदायाची लोकसंख्या मणिपूरमध्ये सर्वाधिक ५३ टक्के आहे. राज्यातील विधानसभेतील 60 आमदारांपैकी 40 आमदार याच समाजाचे आहेत. मणिपूरचे मुख्यमंत्री बिरने सिंग हे देखील मेईतेई समुदायाचे आहेत.
मणिपूरमधील कुकी जमातीची लोकसंख्या किती?
मणिपूरमधील कुकी जमातीची लोकसंख्या सुमारे दहा लाख आहे, जी राज्याच्या एकूण लोकसंख्येच्या सुमारे 30 टक्के आहे. ते राज्याच्या उत्तर आणि पश्चिम डोंगराळ प्रदेशात राहतात. कुकी जमाती समृद्ध संस्कृती आणि परंपरा असलेले लोक आहेत. कुकी जमातीचे लोक भात, मका, भाजीपाला आणि इतर पिके घेतात. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, कुकी आदिवासी त्यांच्या स्वातंत्र्य आणि स्वाभिमानासाठी लढण्यास घाबरत नाहीत.
कोणत्या राज्यात किती कुकी जमाती?
2011 च्या जनगणनेनुसार, मिझोराममध्ये 1,384,590 कुकी जमाती, मणिपूरमध्ये 987,050, आसाममध्ये 221,430, मेघालयमध्ये 190,000, त्रिपुरामध्ये 100,000 आणि नागालँडमध्ये 50,000 कुकी जमाती आहेत.
हे देखील हिंसाचाराचे एक कारण
मीतेई समुदाय खोऱ्यात राहतो आणि कुकी समुदाय मणिपूरमधील डोंगराळ भागात राहतो. खोऱ्यात राहणारे 53% मीताई 10% भागात राहतात, तर 30% कुकी जमाती 90% भागात राहतात. कायद्यानुसार, खोऱ्यात राहणारे लोक डोंगराळ भागात राहू शकत नाहीत किंवा जमीन खरेदी करू शकत नाहीत. याउलट कुकी जमातीचे लोक डोंगराळ भागात राहू शकतात आणि जमीनही विकत घेऊ शकतात. तिथे होणाऱ्या हिंसाचाराचे हेही एक कारण आहे.
राज्यात 355 कलम लागू
संपूर्ण मणिपूरमध्ये कलम 355 लागू करण्यात आले आहे. जेव्हा राज्य सरकार कोणत्याही हिंसाचाराच्या बाबतीत यंत्रणा हाताळण्यास असमर्थ असते, तेव्हा कलम 355 लागू केले जाते. या अंतर्गत केंद्र सरकार सुरक्षेच्या सर्व बाबी पाहते.
