पंतप्रधान नरेंद्र मोदी दोन दिवसांच्या फ्रान्स दौऱ्यावर रवाना झाले आहेत. त्यांचा हा सहावा फ्रान्स दौरा असून तोही अत्यंत महत्त्वाचा आहे. या दौऱ्यातील सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन ज्या करारांवर स्वाक्षरी करणार आहेत. या काळात भारताला राफेल लढाऊ विमानाची नौदलाची आवृत्ती मिळणार आहे, जी आयएनएस विक्रांतवर तैनात करण्यासाठी सज्ज आहे. पंतप्रधानांचा हा दौरा गेम चेंजर कसा ठरणार आहे ते समजून घ्या.
या दौऱ्यात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 14 जुलैला फ्रान्सच्या राष्ट्रीय दिनी बॅस्टिल डे कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे असतील. भारताच्या २६ जानेवारीप्रमाणेच फ्रान्सच्या बॅस्टिल डे परेडलाही विशेष महत्त्व आहे. 2009 प्रमाणे यावेळीही फ्रेंच सैन्यासोबतच भारतीय लष्कर, लष्कर, भारतीय नौदल आणि भारतीय वायुसेना या तिन्ही शाखा परेडमध्ये सहभागी होणार आहेत. तर भारताची तीन राफेल विमाने, जी फ्रान्सकडूनच घेण्यात आली आहेत, ते त्यांचे हवाई पराक्रम दाखवतील.
या करारांवर स्वाक्षऱ्या होतील
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांच्यातील द्विपक्षीय चर्चेनंतर ज्या महत्त्वाच्या करारांवर स्वाक्षरी होणार आहे, त्यात दोन्ही देशांमधील संरक्षण करार महत्त्वाचा आहे. यावेळी भारत आपल्या सागरी सीमेचे रक्षण करण्यासाठी राफेल लढाऊ विमानांची नौदलाची आवृत्ती खरेदी करत आहे. आयएनएस विक्रांत या विमानवाहू नौकेवर ते तैनात केले जाईल.
मिळालेल्या माहितीनुसार, भारतीय नौदलासाठी 26 राफेल एम व्हर्जनच्या डीलवर शिक्कामोर्तब होणार आहे. यापूर्वी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2016 च्या दौऱ्यात फ्रान्सकडून 36 राफेल विमाने खरेदी करण्याचा करार केला होता. लढाऊ विमानांच्या खरेदीशिवाय, स्कॉर्पीन श्रेणीतील 3 पाणबुड्यांच्या खरेदीचा करारही पूर्ण होण्याची शक्यता आहे, त्यात तंत्रज्ञान हस्तांतरित करण्याची अट देखील समाविष्ट केली जाईल जेणेकरुन ती भारतातही बनवता येतील.
मेक इन इंडिया कार्यक्रमांतर्गत फ्रान्ससोबतही हेलिकॉप्टर इंजिनचा करार होण्याची शक्यता आहे. यापूर्वी पंतप्रधानांच्या अमेरिकन दौऱ्यात अशी इंजिन खरेदी करण्याचा करार झाला होता.
फ्रान्स भारताचा मजबूत मित्र कसा बनला आहे?
जर आपण आकडेवारी पाहिली तर, संरक्षण खरेदीच्या क्षेत्रात फ्रान्स आता रशियानंतर भारताचा दुसरा सर्वात मोठा सहयोगी बनला आहे, तर भारत हा फ्रान्ससाठी सर्वात मोठा संरक्षण भागीदार बनला आहे. 1998 मध्ये भारताच्या अणुचाचण्यांनंतर, जेव्हा बहुतेक देशांनी भारतावर निर्बंध जाहीर केले होते, तेव्हा फ्रान्सने भारताच्या समर्थनार्थ उभे राहण्याची घोषणा केली होती. तेव्हापासून भारत आणि फ्रान्समधील मैत्री अधिक घट्ट होत चालली आहे.
2014 पासून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी फ्रान्सचे 6 दौरे केले आहेत आणि यातून भारत-फ्रान्स संबंधांच्या उबदारपणाची साक्ष मिळत आहे. 2019 मध्ये, हडसन इन्स्टिट्यूटने त्यांच्या एका संशोधनात फ्रान्सला भारताचा ‘नवीन सर्वोत्तम मित्र’ म्हणून संबोधले. राफेलच्या नेव्ही आवृत्तीच्या आगामी खरेदीपूर्वी फ्रान्सने सर्व 36 राफेल लढाऊ विमाने वितरित केली आहेत. यापूर्वी 1980 च्या दशकात भारताने फ्रान्सकडून मिराज 2000 हे लढाऊ विमानही विकत घेतले होते.
सध्या भारताच्या ताफ्यात एकूण 50 मिराज लढाऊ विमानांचा समावेश आहे. अमेरिकेने पाकिस्तानला F16 देण्याची घोषणा केल्यावर भारताने मिराज खरेदी करण्याचा निर्णय घेतला होता. राफेल आणि मिराजशिवाय भारताने कारगिल युद्धात महत्त्वाची भूमिका बजावलेल्या फ्रान्सकडून जग्वार लढाऊ विमानेही खरेदी केली.
