भारतीय संघाचा कर्णधार रोहित शर्माकडे 50 कसोटी सामन्यांचा अनुभव आहे. भारतीय संघाचा उपकर्णधार अजिंक्य रहाणेकडे 83 कसोटी सामन्यांचा अनुभव आहे. माजी कर्णधार विराट कोहलीला 109 कसोटी सामन्यांचा अनुभव आहे. या तीन खेळाडूंचा एकूण अनुभव जोडला तर २४२ चाचण्या होतात. तिन्ही फलंदाज जागतिक क्रिकेटमधील सर्वोत्तम खेळाडूंमध्ये गणले जातात. अनुभवी खेळाडूंमध्ये त्याची गणना होते. असे असूनही वेस्ट इंडिजविरुद्ध या तिन्ही फलंदाजांवर दबाव आहे. धावा करण्याचा दबाव, आपल्या संघाला विजय मिळवून देण्यासाठी दबाव. हे तिन्ही खेळाडू एक दशकाहून अधिक काळ एकच काम करत आहेत, पण सध्याची परिस्थिती अशी झाली आहे की तिघांच्याही विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.
कारणे भिन्न असू शकतात परंतु दबाव एकच आहे. या अहवालात आपण पद्धतशीरपणे समजून घेऊया की, जागतिक क्रिकेटमधील या निवडक फलंदाजांवर काय दडपण आहे? ते देखील जेव्हा हे तिघे टीम इंडियाचा भाग आहेत जे जगातील नंबर वन टेस्ट टीम आहे आणि आठव्या क्रमांकावर असलेल्या टीमशी स्पर्धा करत आहे.
कर्णधार रोहित शर्मावर सर्वाधिक दबाव
सर्वाधिक दडपण टीम इंडियाचा प्रमुख रोहित शर्मावर आहे. ते अनेक बाजूंनी वेढलेले आहेत. आयपीएलमध्ये त्याने धावा केल्या नाहीत. जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिपच्या अंतिम सामन्यात त्याला धावा करता आल्या नाहीत. गेल्या सात कसोटी डावांमधील त्याची सर्वोत्तम धावसंख्या ४३ धावा आहे. कर्णधार म्हणूनही त्याने निराशा केली आहे. गावसकर यांनी वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिपच्या फायनलमध्ये आपल्या कर्णधारपदावरही प्रश्न उपस्थित केले आहेत. रोहित शर्मावरही अपेक्षांचे दडपण आहे. आयसीसी ट्रॉफीची प्रदीर्घ काळ प्रतीक्षा संपुष्टात येईल या आशेने त्याला कर्णधारपद देण्यात आले. वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिपच्या फायनलमध्येही त्याला संधी मिळाली, पण त्याचे हात रिकामेच राहिले.
या वर्षी एकदिवसीय विश्वचषकही आहे. एकदिवसीय विश्वचषकात भारतीय संघाने चांगली कामगिरी केली नाही तर त्यांची स्थिती अधिक गंभीर होईल. या संपूर्ण परिस्थितीत हे देखील समजून घेणे आवश्यक आहे की रोहित शर्माने वयाची 36 वर्षे ओलांडली आहेत. जर संघ पुढील जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिपच्या अंतिम फेरीत पोहोचला तर त्याचे वय 38 असेल. हे सर्व तथ्य रोहितचे दडपण सिद्ध करण्यासाठी पुरेसे आहे. याशिवाय त्याच्या ‘अ‍ॅप्रोच’वरही वेळोवेळी प्रश्न उपस्थित होत असतात. रोहित शर्मा सोमवारी ‘ऐच्छिक’ सराव सत्राला उपस्थित न राहिल्याने ताजे प्रश्न उपस्थित झाले.
उपकर्णधार अजिंक्य रहाणेही चिंतेत आहे
अजिंक्य रहाणे हा कसोटी विशेषज्ञ आहे. गेल्या काही दिवसांपासून संघाबाहेर होता. त्यानंतर आयपीएलमध्ये त्याने सर्वांना आश्चर्यचकित केले. आयपीएलच्या या मोसमातील रहाणेच्या काही इनिंग्स अशा होत्या की बड्या क्रिकेटपंडितांनाही आश्चर्य वाटू लागले होते. रहाणेने वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिप फायनलसाठी संघात पुनरागमन केले. रहाणेने अंतिम सामन्यात चांगली फलंदाजी केली. त्याने 89 आणि 46 धावांची खेळी खेळली. वेस्ट इंडिज दौऱ्यासाठी त्याच्याकडे उपकर्णधारपद सोपवण्यात आले. सौरव गांगुलीसारख्या काही खेळाडूंनी यावर आक्षेप घेतला असला तरी. तो म्हणाला की, रहाणेकडे उपकर्णधारपद सोपवणे म्हणजे यू-टर्न घेण्यासारखे आहे.
वेस्ट इंडिजविरुद्धच्या पहिल्या कसोटी सामन्यापूर्वी तो पत्रकार परिषदेसाठी आला असता, तेथेही त्याला हा प्रश्न विचारण्यात आला. त्याला त्याच्या वयाबद्दल विचारणा करण्यात आली. रहाणेही थोडा उपटला. रहाणे आता 35 वर्षांचा आहे. त्याला २-३ वर्षे कसोटी क्रिकेट खेळण्याची प्रत्येक संधी आहे. रहाणे मर्यादित षटकेही खेळत नाही. कसोटी संघात पुनरागमन केल्यानंतर त्याने जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिपची पहिली कसोटी उत्तीर्ण केली आहे. आता पुढील काही परीक्षा उत्तीर्ण करूनच तो आपली आंतरराष्ट्रीय कारकीर्द लांबवू शकतो.
विराट कोहलीवरही कमी दबाव नाही
विराट कोहली अशा फलंदाजांपैकी एक आहे ज्याच्या चाहत्यांनी प्रत्येक वेळी मैदानात प्रवेश करताना त्याच्याकडून मोठ्या खेळीची अपेक्षा केली आहे. वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिपमध्ये त्याची बॅट चालली नाही. त्याने पहिल्या डावात 14 आणि दुसऱ्या डावात 49 धावा केल्या.आधी आयपीएलमध्ये त्याने दमदार धावा केल्या होत्या पण त्याच्या स्ट्राईक रेटवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले होते. बरं, कसोटी क्रिकेटमध्ये स्ट्राइक रेटचा मुद्दा नाही. पण सरासरीच्या कसोटीवर विराट कमकुवत दिसतो. विराट कोहलीची गेल्या तीन वर्षांत कसोटी सरासरी २६ आहे. जे त्याच्या कारकिर्दीच्या सरासरीच्या जवळपास निम्मे आहे. त्यामुळेच विराट कोहलीची कसोटी सरासरी दीर्घ काळानंतर ५० च्या खाली आली आहे.
वेस्ट इंडिजमध्ये विराट कोहलीवरील दडपणही वेगळ्या प्रकारचे आहे. कॅरेबियन भूमीवर शतक झळकावून जवळपास सात वर्षे झाली आहेत. बराच काळ ‘आउट ऑफ फॉर्म’ असलेल्या विराटने आता पुन्हा फॉर्म मिळवला आहे. फॉर्मात आल्यानंतर त्याने तिन्ही फॉरमॅटमध्ये शतक झळकावले आहे. आता त्याच्या एकूण शतकांची संख्या 75 वर पोहोचली आहे. सचिन तेंडुलकरच्या 100 शतकांच्या विक्रमाच्या जवळ जायचे असेल किंवा तो मोडायचा असेल तर त्याला वेस्ट इंडिज मालिकेचा फायदा घ्यावा लागेल. वेस्ट इंडिज संघाच्या गोलंदाजीत आता पूर्वीसारखी ताकद राहिलेली नाही. अलीकडेच माजी क्रिकेटपटू आकाश चोप्राने त्याला जगातील निवडक फलंदाजांच्या ‘फॅब-4’ मधून बाहेर ठेवण्याबाबत बोलले होते. ते म्हणाले होते की खरं तर आता फॅब-4 ची नाही तर फॅब-3ची वेळ आली आहे. त्याने फॅब-3 मध्ये स्टीव्ह स्मिथ, जो रूट आणि केन विल्यमसन यांचे नाव घेतले. केन विल्यमसन दुखापतीमुळे मैदानापासून दूर आहे पण स्टीव्ह स्मिथ आणि जो रूट यांनी अॅशेस मालिकेत शतके झळकावली आहेत.
