सर्व एकादशींमध्ये अमलकी एकादशीला विशेष महत्त्व आहे. या एकादशीला भगवान विष्णूशिवाय शिव आणि पार्वतीची पूजा करण्याचीही परंपरा आहे. या एकादशीला अमलक्य एकादशी असेही म्हणतात. अमलाकी म्हणजे आवळा, ज्याला हिंदू धर्म आणि आयुर्वेद दोन्हीमध्ये श्रेष्ठ मानले जाते.
यावेळी अमलकी एकादशी उद्या म्हणजेच २० मार्च रोजी साजरी केली जाणार आहे. पद्म पुराणानुसार आवळा वृक्ष भगवान विष्णूला खूप प्रिय आहे. आवळा वृक्षात श्री हरी आणि देवी लक्ष्मी वास करतात. या दिवशी, भगवान विष्णूसह, देवी लक्ष्मीचा आशीर्वाद देखील विशेष पूजा विधीद्वारे वर्षाव केला जातो.
अमलकी एकादशी पूजा विधि
अमलकी एकादशीमध्ये आवळ्याचा वापर महत्त्वाचा मानला जातो. या दिवशी पूजेपासून जेवणापर्यंत आवळ्याचा वापर सर्वोत्तम मानला जातो. या दिवशी सकाळी उठून भगवान विष्णूचे ध्यान करून व्रताचा संकल्प करावा. यानंतर स्नान करून भगवान विष्णू आणि माता लक्ष्मीची विधिवत पूजा करावी.
भगवान विष्णूसमोर तुपाचा दिवा लावा आणि विष्णु सहस्रनामाचे पठण करा. पूजेनंतर आवळ्याच्या झाडाखाली नवरत्न असलेला कलश बसवावा. या दिवशी आवळ्याच्या झाडाचीही विधीपूर्वक पूजा करावी. आवळा झाडाला सूर्यप्रकाश आणि दिवा दाखवा. आता त्याची पूजा चंदन, रोळी, फुले आणि अक्षतांनी करावी.
तुमच्या घराजवळ आवळ्याचे झाड नसेल तर हरकत नाही. या दिवशी तुम्ही आवळा फळही भगवान विष्णूला प्रसाद म्हणून अर्पण करू शकता. द्वादशीच्या दिवशी स्नान करून भगवान विष्णूची पूजा करावी. यानंतर कलश, वस्त्र आणि आवळा एखाद्या गरजू व्यक्तीला किंवा ब्राह्मणाला दान करा. यानंतर अन्न घेऊन उपवास सोडावा.
