India France Mega Deal : भारताने फ्रान्सकडून २६ राफेल सागरी लढाऊ विमाने खरेदी करण्याच्या मेगा डीलला मान्यता दिली आहे. सरकारी सूत्रांनी सांगितले की, ६३,००० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त किमतीचा सरकारी करार लवकरच होईल. या करारानुसार, भारतीय नौदलाला २२ सिंगल-सीटर तर ४ डबल-सीटर विमाने मिळतील.
पाकिस्तानविरुद्ध भारताला मोठा फायदा होईल
हा करार केवळ संरक्षण क्षेत्रासाठी महत्त्वाचा नाही तर भारतीय सामरिक शक्तीला एक नवीन दिशा देईल. यामुळे केवळ हवाई दल आणि नौदलाच्या क्षमता वाढणार नाहीत तर भारताला चीन आणि पाकिस्तानसारख्या शक्तींविरुद्ध लढण्यासाठी मोठी ताकद देखील मिळेल.
राफेल एम जेट्स कधी मिळतील?
करारावर स्वाक्षरी झाल्यानंतर सुमारे ५ वर्षांनी राफेल एम विमानांची डिलिव्हरी सुरू होण्याची अपेक्षा आहे. विमानाची डिलिव्हरी २०२९ च्या अखेरीस सुरू होईल. भारताला २०३०-२०३२ पर्यंत संपूर्ण विमाने मिळतील. ही रायफल-एम विमाने आयएनएस विक्रांत आणि आयएनएस विक्रमादित्य सारख्या विमानवाहू जहाजांवरून चालवली जातील. दोन्ही नौदल जहाजे जुन्या झालेल्या मिग २९के लढाऊ विमानांसह त्यांचे कार्य पार पाडतात.
याशिवाय, त्यात विमानांची देखभाल, लॉजिस्टिक सपोर्ट, नौदल कर्मचाऱ्यांचे प्रशिक्षण आणि भारतात उत्पादित करायच्या काही भागांसाठी एक विशेष योजना समाविष्ट आहे. या करारानुसार, भारतीय नौदलाच्या कर्मचाऱ्यांना राफेल एम उडवण्याचे आणि हाताळण्याचे प्रशिक्षण देखील दिले जाईल.
ही लढाऊ विमाने भारतातील पहिल्या स्वदेशी विमानवाहू युद्धनौका आयएनएस विक्रांतवर तैनात केली जातील आणि नौदलाच्या विद्यमान मिग-२९के ताफ्याला पूरक ठरतील. भारतीय हवाई दलाच्या अंबाला आणि हाशिमारा येथील तळांवर आधीच ३६ राफेल जेट विमाने आहेत.
नौदलाकडे मिग-२९ असतांना राफेल-एमची गरज का पडली?
- आयएनएस विक्रांतचे एव्हिएशन फॅसिलिटी कॉम्प्लेक्स (एएफसी) मिग-२९ लढाऊ विमान सामावून घेण्यासाठी डिझाइन करण्यात आले होते. मिग हे रशियन बनावटीचे लढाऊ विमान आहे, जे अलिकडच्या काळात त्याच्या अपघातांमुळे चर्चेत आह त्यामुळे, भारतीय नौदल पुढील काही वर्षांत आपल्या ताफ्यातून मिग विमाने पूर्णपणे काढून टाकणार आहे.
- मिग विमानांमधील समस्यांमुळे नौदलाला हे लक्षात आले की त्यांना मिग विमानांच्या जागी राफेल-एम किंवा एफ-१८ सुपर हॉर्नेट लढाऊ विमाने आणावी लागतील.
- २०२२ मध्ये नौदलाने सांगितले की विक्रांत हे मिग-२९ ची जागा घेण्यासाठी डिझाइन केले होते परंतु ते बदलण्यासाठी अधिक चांगल्या डेक-आधारित लढाऊ विमानाच्या शोधात होते.
- यासाठी फ्रान्सच्या राफेल-एम आणि अमेरिकेच्या बोईंग एफ-१८ ‘सुपर हॉर्नेट’ लढाऊ विमानांच्या खरेदीसाठीही चर्चा सुरू आहे, परंतु आता नौदलाने फ्रान्सची राफेल-एम खरेदी करण्यास सहमती दर्शविली आहे.
- खरं तर, नौदलाने प्रथम गोव्यात फ्रेंच राफेल-एम आणि अमेरिकन एफ-१८ सुपर हॉर्नेट विमानांची चाचणी घेतली. चाचणीनंतर, नौदलाने संरक्षण मंत्रालयाला सांगितले की राफेल-एम त्यांच्या गरजांसाठी सर्वात योग्य आहे. अशा प्रकारे राफेल-एमने चाचणी जिंकली आणि नौदलाने करार पुढे नेला.
- येत्या काही वर्षांत, नौदलाने विक्रांतवर तेजस हलक्या लढाऊ विमानाची नौदल आवृत्ती तैनात करण्याची योजना आखली आहे. तेजस हे देशात तयार केले जाणारे ट्विन-इंजिन डेक-आधारित लढाऊ विमान आहे.
- तथापि, डीआरडीओ द्वारे बनवले जाणारे तेजस तयार होण्यासाठी अजूनही ५-६ वर्षे लागतील. २०३०-२०३२ पर्यंत नौदलाला ते मिळण्याची शक्यता आहे.
- चीन आता त्यांच्या तिसऱ्या विमानवाहू युद्धनौकेची चाचणी घेत आहे. त्याचे वजन ८० हजार टनांपेक्षा जास्त आहे. यापूर्वी, त्यांनी चिनी नौदलात ६०,००० टन लिओनिंग आणि ६६,००० टन शेडोंगचाही समावेश केला आहे. अशा परिस्थितीत, चीनशी स्पर्धा करण्यासाठी भारत आपल्या नौदलाची ताकद वाढवत आहे.
राफेल एम चे विशेष तंत्रज्ञान
- हे AESA रडार ने सुसज्ज आहे, जे शत्रूला जलद आणि अचूकपणे ओळखण्यास मदत करते.
- स्पेक्ट्रा इलेक्ट्रॉनिक युद्ध प्रणाली देखील आहे, जी जेटला लपण्यास, पळून जाण्यास आणि शत्रूच्या हल्ल्यापासून संरक्षण करण्यास मदत करते.
- हे जेट मॅक १.८ (ध्वनीच्या वेगाच्या दुप्पट) वेगाने पोहोचू शकते.
- त्याची लढाऊ श्रेणी १,८५० किलोमीटरपेक्षा जास्त आहे.
- या जेटमध्ये हवेत इंधन भरण्याची सुविधा आहे, ज्यामुळे ते जास्त वेळ उड्डाण करू शकते आणि लांब पल्ल्याच्या मोहिमा पार पाडू शकते.
