अनिल भोकरे, माजी प्रकल्प संचालक, कृषी विभाग, आत्मा, कृषी दिनानिमित्त आवाहन
शेतकऱ्यांनी कृषी व्यवसायाला प्राधान्य देण्याची गरज आहे. शेतकरी उत्पादन घेतो. मात्र, मालावर प्रक्रिया करून उत्पादन केले जात नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांना त्या उत्पादनातून हवे तसे उत्पन्न मिळत नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी कृषी प्रक्रिया उद्योगाकडे वळावे, असे आवाहन कृषी विभागाचे माजी प्रकल्प संचालक अनिल भोकरे यांनी केले. कृषी दिनानिमित्त त्यांनी तरुण भारतशी संवाद साधला.
केळी व कापूस उत्पादनात जळगाव जिल्हा अग्रेसर आहे. मात्र उत्पादन वाढत नाही. किंबहुना, बाजाराचा व्यावहारिक दृष्टिकोन बघितला तर, उत्पादन वाढल्यावर भाव घसरतात आणि भाव स्थिर का राहतात किंवा वाढतात? कोणताही योग्य पर्याय असेल तर कृषी प्रक्रिया. जळगाव जिल्ह्यात केळीच्या वेफर्सचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात होते. महाराष्ट्र सरकार आणि केंद्र सरकारने गेल्या काही वर्षांपासून कृषी अन्न प्रोत्साहन योजना सुरू केली आहे. केळी वगळता सर्व प्रकारच्या कृषी-आधारित उद्योगांना चालना देण्यासाठी 35 टक्के आणि कमाल 10 लाख रुपये अनुदान दिले जाते. यामध्ये वैयक्तिक शेतकरी आणि महिलांचा एक गट असेल. त्याचप्रमाणे आता कोणतीही उत्पादक कंपनी प्रक्रिया उद्योगात सहभागी होऊ शकते.
या प्रक्रिया उद्योगाच्या माध्यमातून कृषी उद्योगाच्या विस्तारासाठी आता चांगली मदत झाली आहे. त्यामुळे ग्रामीण भागात शेतीवर आधारित उद्योग उभारण्यासाठी महिला शेतकरीही पुढे येऊ लागल्या आहेत. त्यामुळे शेतकरी आता प्रक्रिया उद्योगाकडे वळू लागल्याने जिल्ह्यासाठी आशादायी चित्र आहे. त्यामुळे शेतीची सध्या शाश्वत विकासाकडे वाटचाल सुरू असल्याचे ते म्हणाले.
१ जुलै हा वसंतराव नाईक यांचा जन्मदिवस कृषी दिन म्हणून साजरा केला जातो. वसंतराव नाईक हे स्वतः महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री होते. शेतकरी खऱ्या अर्थाने कैवारी होता.
कृषी उत्पादन कंपनी ही जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाची संकल्पना आहे. हा कृषी क्षेत्रात मोठा बदल आहे. पूर्वी आम्ही स्वतंत्रपणे शेती करत होतो. मात्र आता गटशेती ही संकल्पना पुढे आली आहे. शेतकऱ्यांच्या अनेक गटांची एक उत्पादन कंपनी या संकल्पनेवर काम करत आहे. त्यामुळे अनेक गटांची एक उत्पादक कंपनी असे धोरण कृषी विभागाकडून राबविले जात आहे. जळगाव जिल्ह्य़ात एकाच तंत्रज्ञानाचा वापर करून आणि त्याच तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकरी आणि उत्पादक कंपनीची स्थापना करण्यात आली आहे. ते सक्रिय आहेत. त्यात नाबार्ड, कृषी विभाग कार्यरत आहे. कृषी विभागाने शेतकर्‍यांसाठी उत्तम विक्री यंत्रणा देखील विकसित केली आहे. उत्कृष्ट शेतातील भाजीपाला, फळे तसेच तृणधान्ये, उत्पादक कंपन्यांमार्फत शेतकर्‍यांना त्यांच्या दारात कडधान्ये विकण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालाला योग्य भाव मिळण्यास मदत झाली.
