अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या जयंतीनिमित्त आज मला त्यांचे जीवन आणि त्यांचे योगदान स्मरण करण्याची संधी मिळाली आहे. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ ते जनसंघ आणि नंतर भाजपा ते देशाचे पंतप्रधान असा त्यांचा प्रवास देशवासीयांसाठी ‘अटल सेतू’ ठरला आहे. त्यांच्या कवितेने साहित्य क्षेत्राला वाङ्‌मयीन चालना दिली आणि त्यांचे निर्णय आजही देशवासीयांना प्रेरणादायी तसेच दिशादर्शक आहेत.
अटलबिहारी वाजपेयी यांचा जन्म २५ डिसेंबर १९२४ रोजी मध्य प्रदेशातील ग्वाल्हेर येथे झाला. त्यांचे वडील कृष्ण बिहारी वाजपेयी हे हिंदी आणि ब्रज भाषेचे निपुण कवी होते. त्यामुळे त्यांना कविता लिहिण्याची कला वारसाहक्काने मिळाली. पत्रकार म्हणून त्यांनी आपली कारकीर्द सुरू केली आणि राष्ट्रधर्म, पांचजन्य आणि अर्जुनचे संपादन केले. त्यांना भाषेचे ज्ञान वारशाने मिळाले. त्यांचे वडील हिंदी, संस्कृत आणि इंग्रजी या तिन्ही भाषांचे विद्वान होते. याचा परिणाम अटलबिहारी वाजपेयींवरही झाला आणि कालांतराने ते ११ भाषांचे जाणकार झाले. अनेक भाषांवरील त्यांच्या प्रभुत्वामुळे त्यांना इतर राजकारण्यांपेक्षा वेगळेच केले नाही तर त्यांना विद्वानांच्या श्रेणीतही आणले.
अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या कविता अतिशय प्रेरणादायी आणि भावनिक आहेत. जीवनाचे विविध पैलू त्यांनी आपल्या कवितांमध्ये अतिशय सुंदरपणे मांडले आहेत. ‘मेरी इक्यावन कविताएं’ हा त्यांचा सर्वांत प्रसिद्ध काव्यसंग्रह आहे, ज्यामध्ये त्यांनी जीवनातील विविध अनुभव आणि भावना अतिशय सुंदर पद्धतीने व्यक्त केल्या आहेत. बलवान, अविचल, दृढनिश्चयी असलेले राजकारणी अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या मधुर आणि कोमल हृदयातून वाहणाऱ्या कविता कोणत्याही व्यक्तीला मंत्रमुग्ध करण्यास सक्षम आहेत. त्यांचा आवेग, हृदयातून झऱ्याप्रमाणे वाहणारे शब्द, त्यांच्या शुद्धतेने, शीतलतेने जीवनाच्या कठीण वाटेवरच्या प्रवाशांची तहान भागवतात आणि थकवा दूर करतात तसेच नवीन प्रेरणेचे स्रोत बनतात. त्यांचा स्वाभाविक स्वर देशभक्तिपर शौर्याचा आहे; पण कधी-कधी नवनिर्मितीच्या वेदनेने ओतप्रोत असलेल्या भावनेलाही ते वाट मोकळी करून देतात. त्यांच्या कवितांची एक खास गोष्ट म्हणजे त्या अतिशय सोप्या आणि स्पष्ट भाषेत लिहिल्या आहेत, ज्या सामान्य माणसालाही सहज समजतात. त्यांच्या कवितांमध्ये खोल भावना आणि जीवनाकडे पाहण्याचा सकारात्मक दृष्टिकोन आहे, जो वाचकांना खूप प्रेरणा देतो.
वाजपेयीजींच्या कवितांचा आणखी एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे त्या राष्ट्रवाद आणि देशभक्तीच्या भावनेने ओतप्रोत भरलेल्या आहेत. देशाबद्दलचे प्रेम आणि आदर त्यांनी आपल्या कवितांमध्ये अतिशय सुंदरपणे व्यक्त केला आहे. अटलबिहारी वाजपेयी हे एक महान कवी होते ज्यांनी आपल्या कवितांमध्ये जीवनाचे विविध पैलू अतिशय सुंदरपणे व्यक्त केले आहेत. त्यांच्या कविता आजही खूप प्रेरणादायी आणि समर्पक आहेत.
१९४२ मध्ये भारत छोडो आंदोलनात भाग घेत असताना वाजपेयींनी त्यांच्या विद्यार्थिदशेत पहिल्यांदाच राजकारणात प्रवेश केला. ते राज्यशास्त्र आणि कायद्याचे विद्यार्थी होते आणि महाविद्यालयीन जीवनातच त्यांची परदेशी घडामोडींची आवड वाढली. १९५१ मध्ये भारतीय जनसंघात प्रवेश केल्यानंतर त्यांनी पत्रकारिता सोडली. ते चार दशके राजकारणात सक्रिय राहिले. ते लोकसभेत नऊ वेळा आणि राज्यसभेवर दोन वेळा निवडून आले, हा एक विक्रम आहे. वाजपेयी हे १९८० मध्ये स्थापन झालेल्या भाजपाचे संस्थापक अध्यक्षही होते. ते त्यांच्या राजकीय बांधिलकीसाठी ओळखले जात होते. १३ ऑक्टोबर १९९९ रोजी त्यांनी राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीच्या नवीन युती सरकारचे प्रमुख म्हणून सलग दुसऱ्यांदा भारताचे पंतप्रधानपद स्वीकारले. १९९६ मध्ये ते फार कमी काळासाठी पंतप्रधान झाले. याव्यतिरिक्त, परराष्ट्र मंत्री, संसदेच्या विविध महत्त्वाच्या स्थायी समित्यांचे अध्यक्ष आणि विरोधी पक्षनेते म्हणून त्यांनी स्वातंत्र्यानंतर भारताच्या देशांतर्गत आणि परराष्ट्र धोरणाला आकार देण्यात सक्रिय भूमिका बजावली.
अटलबिहारी वाजपेयी हे एक महान नेते होते ज्यांनी देशासाठी आपले जीवन समर्पित केले. त्यांची दूरदृष्टी आणि नेतृत्वक्षमता यांनी देशाला अनेक संकटांतून बाहेर काढले आणि ते देशवासीयांसाठी एक ‘अटल सेतू’ असल्याचे सिद्ध केले. त्यांची सर्वांत मोठी उपलब्धी म्हणजे त्यांनी देशाला एकत्र आणण्यासाठी आणि अर्थव्यवस्था मजबूत करण्याचे काम केले. त्यांनी देशाच्या विकासासाठी आर्थिक सुधारणा आणि कृषी क्षेत्रातील सुधारणा यासारखी अनेक महत्त्वाची धोरणे राबवली. त्यांच्या विचारांनी आणि धोरणांनी देशाला नवी दिशा दाखवली.
माजी पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांचे नेतृत्व आणि निर्णय आजही देशवासीयांना प्रेरणा देत आहेत. त्यांच्या कार्यकाळात भारताने अनेक महत्त्वाची पावले उचलली. अणुऊर्जा असलेल्या राष्ट्रांची भीती न बाळगता वाजपेयींच्या नेतृत्वाखाली भारताने १९९८ साली राजस्थानमधील पोखरण येथे दुसरी अणुचाचणी घेतली. अमेरिकेची गुप्तचर संस्था सीआयएलाही याबाबत सुगावा लागू शकला नाही. अटलबिहारी हे पहिले परराष्ट्र मंत्री होते ज्यांनी संयुक्त राष्ट्रात हिंदीत भाषण देऊन भारताचा गौरव केला. तो ऐतिहासिक क्षण होता. त्यांच्या पुढाकाराने देशाचा भाषिक आणि सांस्कृतिक वारसा जागतिक स्तरावर प्रदर्शित झाला. अटलजींचा वारसा आजही देशात जिवंत आहे आणि त्यांच्या निर्णयांमुळे देशाला पुढे नेण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे. त्यांचा पुढाकार आणि नेतृत्वक्षमता भविष्यातील पिढ्यांसाठी प्रेरणास्रोत राहतील.
