केंद्रातील लोकपालाच्या धर्तीवर महाराष्ट्रातही नवीन लोकायुक्त कायदा करण्यात येत आहे. या कायद्याच्या कक्षेत मुख्यमंत्री आणि मंत्रिमंडळही असेल. भ्रष्टाचार प्रतिबंधक कायदा हा या नवीन लोकायुक्त कायद्याचा भाग असेल. राज्य सरकारच्या परवानगीविना Lokayukta लोकायुक्त पोलिसात गुन्हा दाखल करू शकतील. या विधेयकाला मंत्रिमंडळाने मान्यता दिली असून याच हिवाळी अधिवेशनात हे विधेयक मांडणार आहोत, अशी घोषणा उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नागपुरात केली. फडणवीसांनी शब्द पाळला तर नागपूर अधिवेशनाची महाराष्ट्राला ही मोठी देणगी असेल. नागपूर अधिवेशनात काही होत नाही; फक्त हुरडा पार्ट्या होतात, फक्त गोंधळ होतो, असा लोकांचा अनुभव आहे. यावेळी मात्र लोकांना सुखद धक्का मिळणार आहे. अनेकांना कल्पना नाही, पण फार मोठे काम शिंदे-फडणवीस सरकार करीत आहे. ध्येयवादी माणसेच असा लोकहिताचा निर्णय घेऊ शकतात, अशा शब्दात ज्येष्ठ समाजसेवक अण्णा हजारे यांनी या विधेयकाचे स्वागत केले आहे. अण्णांचे वय आज 85 वर्षे आहे. त्यांनी 11 वर्षांपूर्वी चालवलेल्या भ्रष्टाचारविरोधी आंदोलनातून निर्माण झालेल्या जनजागरणामुळे मोदी सरकार आले. देशाला लोकपाल मिळाला. राज्यातही अशा सशक्त लोकायुक्ताची गरज होती.
सामान्य माणसांना भ्रष्टाचार आवडत नाही. त्यांना पारदर्शकता हवी आहे. मात्र त्यासाठी ते झगडायला तयार नसतात. कोणी राजकारणी तशी व्यवस्था करेल असे लोकांना वाटते. भ्रष्टाचाराच्या विरोधात लोकांमध्ये खदखद आहे. खदखद होती म्हणूनच त्यांनी नरेंद्र मोदी यांना देशाची सत्ता दिली. ‘न खाऊंगा, न खाने दुंगा’ हा मोदींचा तेव्हा नारा होता आणि आजही आहे. ही लढाई सोपी नाही. गावापासून महानगरापर्यंत कट-कमिशनची कामे सुरू असतात. या सार्यांना आता ब्रेक लागणार आहे. प्रशासनात खर्या अर्थाने पारदर्शकता येणार आहे. पारदर्शकतेचे हे पहाटस्वप्न पाहायला महाराष्ट्र आतुर आहे. पण हे कसे व्हायचे? पण कोणाला रस आहे?
मोठे चमत्कारिक आहे. कालपर्यंत महाविकास आघाडीचे नेते राज्यपाल भगतसिंह कोश्यारी यांना टार्गेट करीत होते. नंतर कर्नाटक सीमावादावर उतरले. आता अचानक कुठला तरी विषय घेऊन मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या मागे लागले. नागपूरचे अधिवेशन म्हणजे कुठल्याही सरकारला टेन्शन येते. त्याला कारण आहे. नागपूरलाच अनेक सरकारांचे कपडे फाटले आहेत. मुंबईतील मोर्चानंतर महाआघाडी नागपुरात आक्रमक होईल असे वाटले होते. मात्र, महाआघाडीची एकूणच रणनीती बुचकळ्यात टाकणारी आहे. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्यावर प्रथमच मोठा आरोप झाला. शिंदे यांनी स्वस्तात भूखंड दिल्याचा आरोप करून ठाकरे गटाने सनसनाटी निर्माण केली खरी. मुख्यमंत्र्याच्या खुलाशानंतरही शिवसेना ठाकरे गट हा मुद्दा लावून धरत आहे. मात्र, विरोधी पक्ष नेते अजित पवार फारसे आव्हान देताना दिसत नाहीत. उलट दोन्ही काँग्रेसमधील काही नेते भाजपमध्ये जाणार असल्याची खमंग चर्चा कानावर येते. शिंदे सरकार फेब्रुवारी महिना पाहणार नाही, असे वक्तव्य खा. संजय राऊत यांनी गेल्या आठवड्यात केले होते. मात्र, एकूण हवा पाहिली तर उलटे होण्याची शक्यता आहे. उद्धव यांची शिवसेना आता शिल्लक सेना झाली आहे. 16 आमदार उरले आहेत. फेब्रुवारीत महापालिका निवडणुका आहेत. त्या काळात यातले काही आमदार बाहेर पडतील. शिंदे सरकार दिवसेंदिवस भक्कम होत जाणार आहे. 2024 मध्ये नवा इतिहास लिहिला जाईल तो भाग वेगळा.
– मोरेश्वर बडगे
– 9850304123
(लेखक ज्येष्ठ पत्रकार आहेत.)