Indian Railways: प्रवाशांना जागतिक दर्जाच्या सुविधा उपलब्ध करून देण्याच्या दृष्टीकोनातून मोठ्या प्रमाणावर रेल्वे स्थानकांचे अपग्रेडेशन करून भारतीय रेल्वेमध्ये एक मोठे परिवर्तन सुरू आहे. “अमृत भारत स्टेशन योजना” (एबीएसएस) अंतर्गत, मध्य रेल्वेवरील रेल्वे स्थानकांचा पुनर्विकास केला जात आहे, ज्यामुळे प्रवाशांना आधुनिक सुविधा उपलब्ध करून द्याव्यात आणि प्रादेशिक लोकसंख्येच्या वाढीच्या केंद्रांमध्ये त्यांचे रूपांतर होईल.
ऑगस्ट 2023 आणि फेब्रुवारी 2024 या कालावधीत माननीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मध्य रेल्वेच्या कार्यक्षेत्रातील अमृत भारत स्टेशन योजनेंतर्गत ७६ रेल्वे स्थानकांच्या पुनर्विकासाची पायाभरणी केली तेव्हा या अभियानाला मोठी चालना मिळाली होती आणि सध्या त्याचे काम जोरात सुरू आहे. मूळ निवड झालेल्या76 स्थानकांपैकी 7स्थानकांच्या सॉफ्ट अपग्रेडेशनची कामे पूर्ण झाली आहेत. नुकत्याच समाविष्ट झालेल्या ३ स्थानकांसाठी (जळगाव, अक्कलकोट आणि पनवेल) प्राथमिक कामे हाती घेतली जात आहेत जी चालू वर्षात मंजूर झाली आहेत.
मध्य रेल्वेमध्ये, छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस, नागपूर आणि अजनी या 3 स्थानकांवर मुख्य अपग्रेडेशनचे काम सुरू आहे आणि त्यांची एकूण भौतिक प्रगती अनुक्रमे 5%, 32% आणि 32% आहे. मध्य रेल्वेने प्रमुख अपग्रेडेशन कामासाठी आणखी १६ स्थानके निवडली आहेत, ती म्हणजे दादर, ठाणे, ठाकुर्ली, कल्याण, लोकमान्य टिळक टर्मिनस-एलटीटी, लोणावळा, भुसावळ, अकोला, अमरावती, खंडवा, नाशिक रोड, वर्धा, पुणे, मिरज, शिवाजी नगर आणि साई नगर शिर्डी या स्थानकांवर डीपीआर अंदाज प्रगतीपथावर आहेत.
एबीएसएस धोरण रेल्वे मंत्रालयाने तयार केले होते ज्याचे उद्दिष्ट रेल्वे स्थानकांचे आधुनिकीकरण करणे, दीर्घकालीन दृष्टीकोनातून सतत विकासाची कल्पना करणे हे आहे. ही कल्पना एका मास्टर प्लॅननुसार विविध गंभीर घटकांच्या अंमलबजावणीवर आधारित आहे जी सतत वाढत्या गरजा आणि रेल्वे स्थानकांचे वर्धित संरक्षण पूर्ण करते. अमृत भारत स्टेशन योजनेअंतर्गत नियोजित सुविधांमध्ये हे समाविष्ट आहे
- मोहक स्टेशन बिल्डिंग: नवीन स्टेशन बिल्डिंग स्टेशनच्या आर्किटेक्चरल लँडस्केपला पुन्हा परिभाषित करेल, आधुनिक आणि आकर्षक डिझाइन प्रतिबिंबित करेल.
- स्वच्छ भारत लक्ष केंद्रित: स्वच्छ भारत मिशनच्या बरोबरीने, स्टेशन एक मॉड्यूलर सीवेज ट्रीटमेंट प्लांट सुरू करेल, कार्यक्षम सांडपाणी प्रक्रिया आणि स्वच्छ वातावरण सुनिश्चित करेल.
- मनमोहक प्लॅटफॉर्म: प्लॅटफॉर्मच्या भिंतींवर मनमोहक लँडस्केपिंग सुरू करून, प्लॅटफॉर्ममध्ये पुनरुत्थान आणि सौंदर्याची उन्नती होईल.
- प्रवाशांच्या सुविधा: प्रवाश्यांना उत्तम आसन, पिण्याच्या पाण्याची सुविधा आणि प्लॅटफॉर्मवर आणि स्टेशन इमारतीच्या आत सुधारित प्रकाश आणि वेंटिलेशन यासह सुधारित सुविधांचा आनंद मिळेल.
- वर्धित कनेक्टिव्हिटी: एक सुधारित फूट ओव्हर ब्रिज, अतिरिक्त लिफ्ट आणि एस्केलेटर सुविधांनी पूरक, प्रवाशांची हालचाल आणि सुलभता सुलभ करेल.
- मार्गदर्शन आणि माहिती: आधुनिक ट्रेन इंडिकेशन बोर्ड आणि प्रवासी-अनुकूल चिन्हे स्टेशन परिसरात अखंड मार्गदर्शन सुलभ करतील.
- कार्यात्मक सुधारणा: विद्यमान बुकिंग कार्यालय आणि इतर प्रशासकीय इमारतींचे संपूर्ण नूतनीकरण केले जाईल, त्यांना योजनेच्या व्यापक दृष्टीकोनासह संरेखित केले जाईल.
- सर्वसमावेशकता: सर्व सुधारणा दिव्यांगजन (विशेष-अपंग) मैत्रीपूर्ण, सर्वांसाठी समान प्रवेश आणि सुविधा सुनिश्चित करण्यासाठी डिझाइन केल्या जातील.”एक स्टेशन एक उत्पादन” योजनेसाठी स्टॉल निश्चित करणे.
- स्थानकांचा ‘शहर केंद्र’ म्हणून विकास:
- सुव्यवस्थित वाहतूक अभिसरण आणि आंतर-मॉडल एकत्रीकरण. एबीएसएस अंतर्गत ओळखल्या गेलेल्या 79 रेल्वे स्थानकांच्या आणि स्थानकांच्या 19 मोठ्या अपग्रेडेशन व्यतिरिक्त, 10 मुंबई उपनगरी स्थानकांचा पुढील विकास मुंबई रेल्वे विकास महामंडळ द्वारे स्टेशन सुधारणा कामासाठी प्रगतीपथावर आहे, जसे की घाटकोपर, भांडुप, मुलुंड, डोंबिवली, नेरळ आणि कसारा मेल लाईनवर, हार्बर मार्गावरील जीटीबी नगर, मानखुर्द, गोवंडी आणि चेंबूर.
