मुंबई : विधानपरिषदेच्या माध्यमातून महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीचा राजकीय बुद्धिबळाचा पट बसू लागला आहे. लोकसभा निवडणुकीतील पराभवानंतर भाजपने ओबीसी चेहऱ्यांना विधान परिषदेत उतरवून राजकीय समीकरणे दुरुस्त करण्याची खेळी केली आहे. राज्यातील विधान परिषदेच्या 11 जागांसाठी एकूण 14 उमेदवार रिंगणात असल्याने ही लढत रंजक बनली आहे. भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुती आघाडीकडून नऊ उमेदवार आपले नशीब आजमावत आहेत, तर काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील इंडिया आघाडीकडून तीन उमेदवार रिंगणात आहेत.
MLC निवडणुकीत कोणत्या पक्षाचा उमेदवार?
महाराष्ट्र विधानपरिषद निवडणुकीत भाजपप्रणित एनडीएचे नऊ उमेदवार आपले नशीब आजमावत आहेत. भाजपकडून पंकजा मुंडे, डॉ.परिणय फुके, अमित बोरखे, योगेश टिळेकर, सदाभाऊ खोत हे आमदार निवडणूक रिंगणात आहेत. सदाभाऊ हे महाराष्ट्राच्या एनडीएमधील रयत क्रांती पक्षाचे अध्यक्ष आहेत आणि ते मराठा समाजाचे आहेत, परंतु भाजपने त्यांना त्यांच्या तिकिटावर एमएलसी उमेदवार केले आहे.
माजी खासदार भावना गवळी यांना लोकसभेचे तिकीट नाकारल्यानंतर एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेने आता विधान परिषदेचे उमेदवार केले आहे. तसेच एकनाथ शिंदे यांनीही कृपाल तुमाने यांना शिवसेनेकडून विधान परिषदेवर पाठवण्यासाठी तिकीट दिले आहे. अजित पवार यांच्या नेतृत्वाखालील राष्ट्रवादी काँग्रेसने शिवाजीराव गर्जे आणि राजेश विटेकर यांना एमएलसीसाठी उमेदवारी दिली आहे.
त्याचवेळी काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील इंडिया आघाडीच्या वतीने काँग्रेसने विद्यमान विधान परिषद सदस्य प्रज्ञा सातव यांना पुन्हा एमएलसी निवडणुकीत उतरवले आहे. यासह उद्धव ठाकरे यांनी शिवसेनेच्या (उबाठा) पक्षाच्या वतीने त्यांचे स्वीय सचिव मिलिंद नार्वेकर यांना विधान परिषदेवर पाठवण्याचा निर्णय घेतला आहे. शरद पवार गटातील राष्ट्रवादी काँग्रेसने जयंत पाटील यांना एमएलसी निवडणुकीत उतरवले आहे.
कोण किती जागा जिंकणार?
महाराष्ट्रात 11 एमएलसी जागांवर होणाऱ्या निवडणुकीत भाजपने पाच, शिंदे यांच्या शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस अजित पवार गटाने प्रत्येकी दोन, काँग्रेसने एक, उद्धव ठाकरे यांच्या शिवसेनेने एक आणि शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसने जयंत पाटलांना यांना पाठिंबा देण्याचा निर्णय घेतला आहे. महाराष्ट्र विधानसभेत एकूण 288 सदस्य असले तरी सध्या 274 आमदार आहेत. या अर्थाने, एक एमएलसी जागा जिंकण्यासाठी, पहिल्या पसंतीच्या आधारावर किमान 23 आमदारांचा पाठिंबा आवश्यक आहे.
भाजपकडे 103 आमदार आहेत, अजित पवार यांच्या मित्रपक्ष राष्ट्रवादीकडे 40 आमदार आहेत आणि शिंदे यांच्या शिवसेनेकडे 38 आमदार आहेत. याशिवाय एनडीएला इतर एनडीए मित्रपक्ष आणि अपक्ष आमदारांसह 203 आमदारांचा पाठिंबा आहे. या आधारे सत्ताधारी पक्षाने आणखी चार आमदारांचा पाठिंबा मिळवला तर त्यांच्या सर्व नऊ आमदारांचा विजय निश्चित होईल.
त्याच वेळी, इंडिया अलायन्सला केवळ 71 आमदारांचा पाठिंबा आहे, त्यापैकी काँग्रेसचे 37 आमदार आहेत. याशिवाय उद्धव ठाकरेंच्या शिवसेनेकडे 16 आणि शरद पवारांच्या राष्ट्रवादीकडे 12 आमदार आहेत. त्याला सपाचे दोन आमदार, माकपचे दोन आमदार आणि तीन अतिरिक्त आमदारांचा पाठिंबा आहे. युतीच्या आमदारांच्या संख्येनुसार भारताला तिन्ही जागा जिंकता येतील, पण त्यासाठी इतर पक्षांच्या आमदारांना एकत्र ठेवावे लागेल आणि काँग्रेसच्या आमदारांचा आत्मविश्वासही कायम ठेवावा लागेल.
किंगमेकर म्हणून काँग्रेसची भूमिका
काँग्रेस हा इंडिया आघाडीतील सर्वात मोठा पक्ष आहे. काँग्रेसच्या आमदारांच्या संख्येच्या आधारे प्रज्ञा सातव यांचा विजय निश्चित मानला जात आहे. प्रज्ञा सातव यांना काँग्रेसच्या २३ आमदारांची मते मिळाल्यानंतर त्यांच्याकडे १४ अतिरिक्त मते शिल्लक राहतील. शरद पवार यांना सध्या 12 आमदारांचा पाठिंबा आहे, त्यामुळे त्यांच्या उमेदवाराला विजयी करण्यासाठी त्यांना 11 अतिरिक्त मतांची गरज आहे, कारण 23 मतांची गरज आहे. तसेच उद्धव ठाकरेंच्या शिवसेनेचे 16 आमदार आहेत. या संदर्भात शिवसेनेचे उमेदवार मिलिंद नार्वेकर यांना पक्षाच्या 16 आमदारांनंतर 7 अतिरिक्त आमदारांच्या मतांची गरज आहे.
शरद पवारांचे जयंत पाटील आणि उद्धव ठाकरेंचे मिलिंद नार्वेकर या दोघांच्याही विजयाची जबाबदारी काँग्रेसवर आहे. काँग्रेसच्या 14 अतिरिक्त आमदारांच्या बाजूने जो मतदान करेल तो विजयी होईल. नार्वेकरांना आपला विजय निश्चित करायचा असेल तर त्यांना 8 मते गोळा करावी लागतील तर शरद पवारांच्या जयंत पाटील यांना विजयासाठी 11 मतांची गरज आहे. अशा स्थितीत शरद पवारांच्या उमेदवाराला काँग्रेसची अतिरिक्त मते मिळतात की उद्धव ठाकरेंना मिळतात हे पाहायचे आहे.
महायुती विरुद्ध इंडिया आघाडी
महाराष्ट्र विधानपरिषद निवडणुकीत महायुती विरुद्ध इंडिया आघाडी यांच्यात लढत झाल्यास ही लढत रंजक असेल. अपक्ष आमदारांच्या पाठिंब्यानंतरही महायुतीला 4 मतांची गरज आहे, तर भारतीय आघाडी एकसंध राहिल्यास आणि काँग्रेस व्यतिरिक्तची मते योग्यरित्या वाटली गेली तर तिन्ही जागा त्यांच्या खात्यात जाऊ शकतात. तथापि, भारत आघाडीला काँग्रेस, उद्धव ठाकरे आणि शरद पवार कॅम्पमधील आमदारांचा तसेच सपा आणि ओवेसी यांच्या प्रत्येकी दोन आमदारांचा पाठिंबा मिळवावा लागेल.
लोकसभा निवडणुकीच्या निकालानंतर एकनाथ शिंदे आणि अजित पवार यांच्या पक्षातील आमदार शरद पवार आणि उद्धव ठाकरे यांच्या संपर्कात असल्याची चर्चा महाराष्ट्रातील राजकीय वर्तुळात आहे. 2022 च्या विधान परिषद निवडणुकीत क्रॉस व्होटिंग झाले होते, त्यामुळे महाविकास आघाडीला मोठा धक्का बसला होता. यामुळे भारतीय आघाडीला आपल्या समर्थक आमदारांचा विश्वास कायम ठेवावा लागणार असला तरी एक गोष्ट स्पष्ट आहे की, हेराफेरीचे राजकारण अधिक तीव्र होणार आहे. अशा स्थितीत उद्धव ठाकरे आणि शरद पवार दोन वर्षांपूर्वी झालेल्या पराभवाची बरोबरी साधू शकतील का, हे पाहणे उत्सुकतेचे ठरणार आहे.
