International Mountain Day: हा दरवर्षी ११ डिसेंबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस पर्वत आणि त्यांची महत्त्वाची भूमिका समाज आणि पर्यावरणासाठी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी समर्पित आहे. याची स्थापना 2003 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या (UN) जनरल असेंब्लीने केली होती.
इतिहास:
11 डिसेंबर 2002 मध्ये, संयुक्त राष्ट्र संघाने “जागतिक पर्वत दिवस” घोषित केला. हा दिवस पर्वताच्या पर्यावरणीय, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि आर्थिक महत्त्वाची जाणीव करून देण्यासाठी आणि पर्वतीय क्षेत्रांच्या संरक्षणासाठी प्रचार करण्याच्या उद्देशाने साजरा केला जातो.
उद्दिष्ट:
पर्वत हे जीवनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. ते पाणी, अन्न, ऊर्जा आणि जैवविविधता यांसारख्या अनेक संसाधनांचा स्त्रोत आहेत. पर्वतीय क्षेत्रांमध्ये जगणारे लोक विविध पारंपरिक ज्ञान आणि कौशल्ये ठेवतात. या दिवसाचे उद्दिष्ट म्हणजे पर्वत क्षेत्रांच्या संरक्षणासाठी जागरूकता निर्माण करणे.
संसाधने आणि पर्यावरणीय बाबी: पर्वत आपल्या जलस्रोतांचा स्रोत असतात. ते जलवायू बदल, भूगोल आणि जैवविविधता यावरही मोठा प्रभाव टाकतात. पर्वत शिखरांवर स्थित आंतरराष्ट्रीय सीमा, सांस्कृतिक स्थळे आणि पर्यटन स्थळे यांचे महत्त्व आहे. पर्यावरणीय संरक्षण आणि पर्वतावरील पारंपरिक जीवनशैलीचे रक्षण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
जागतिक पर्वत दिवस 2024 ची थीम:
प्रत्येक वर्षी, जागतिक पर्वत दिवसाची एक विशिष्ट थीम असते. 2024 च्या जागतिक पर्वत दिवसाच्या थीमबद्दल आधीच अधिकृत घोषणा झालेल्या असू शकते.
पर्वत आणि मानवता:
पर्वतांच्या संरक्षणासाठी या दिवसाला महत्त्व असते कारण पर्वतीय भागांतील पर्यावरणीय संकटे आणि लोकांच्या जीवनावर होणारे परिणाम यावर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. पर्वतांतील जैवविविधता आणि संसाधनांची टिकवणूक ही एक महत्त्वाची समस्या आहे.
महत्त्व
– पर्वत जलवायू, वनस्पती आणि प्राणी जीवनासाठी महत्त्वाचे आहेत.
– पर्वतांचे संरक्षण पृथ्वीच्या पर्यावरणाच्या संरक्षणात मदत करते.
– पर्वतभागातील लोकांची जीवनशैली, शेती, आणि पर्यटन यावर आधारित असते, ज्यामुळे या समुदायांचे आर्थिक भरणा प्रभावित होतो.
– जागतिक पर्वत दिवस हा पर्वतांच्या संरक्षणासाठी जागरूकता निर्माण करण्याचा एक महत्त्वपूर्ण मार्ग आहे.
कसा साजरा करतात:
– या दिवशी शालेय कार्यक्रम, कार्यशाळा, चर्चासत्रे, निसर्ग रक्षणासाठी आयोजन केले जातात.
– पर्वत क्षेत्रांमध्ये शासकीय आणि खासगी संस्थांकडून विविध योजनेची अंमलबजावणी केली जाते.
