बांगलादेशात पुन्हा एकदा सत्तापालट झाला असून, लष्करप्रमुखांनी अंतरिम सरकार स्थापन करून देश चालवण्याचा दावा केला आहे. दुसरीकडे शेख हसीना यांनी पंतप्रधानपदाचा राजीनामा देऊन बांगलादेश सोडले आहे. 1975 मध्ये बांगलादेशात पहिला सत्तापालट झाला तेव्हा शेख हसीना यांनी आपले संपूर्ण कुटुंब गमावले.
बांगलादेशचे स्वातंत्र्यवीर शेख मुजीबुर रहमान यांच्या विरोधात लष्कराने कट रचला आणि रणगाडा घेऊन त्यांच्या घरात घुसले, ज्यात शेख हसीनाचे आई-वडील आणि 3 भाऊ मारले गेले. मात्र शेख हसीना पती आणि लहान बहिणीसोबत परदेशात गेल्या होत्या, त्यामुळे त्यांचे प्राण वाचले.
सत्तापालटात वडील मारले गेले
शेख हसीना यांचा जन्म 28 सप्टेंबर 1947 रोजी तत्कालीन पूर्व पाकिस्तान (बांगलादेश) येथे झाला. वडील मुजीबूर रहमान हे स्वातंत्र्याचे नायक होते. शेख हसीना यांनी 1967 मध्ये अणुशास्त्रज्ञ वाजेद मियाँ यांच्याशी विवाह केला. त्यांच्या वडिलांनी 1971 मध्ये बांगलादेशच्या स्वातंत्र्यासाठी चळवळ सुरू केली आणि स्वातंत्र्यानंतर ते बांगलादेशचे पंतप्रधान झाले. 15 ऑगस्ट 1975 च्या सत्तापालटात त्यांनी वडिलांना गमावले. एवढेच नाही तर आपला जीव वाचवण्यासाठी त्याला आपल्या लहान बहिणीसोबत भारतात आश्रय घ्यावा लागला. तथापि, सत्तापालटाच्या वेळी शेख हसीना आणि त्यांची बहीण युरोपमध्ये प्रवास करत होत्या, त्यामुळेच दोघांचेही प्राण वाचले.
1996 मध्ये पहिल्यांदा पंतप्रधान झाले
16 फेब्रुवारी 1981 रोजी, तिची मुजीबूर रहमानच्या अवामी लीगच्या अध्यक्षपदी निवड झाली, सुमारे 3 महिन्यांनंतर ती बांगलादेशात परतली आणि तिच्या वडिलांचा राजकीय वारसा पुन्हा मिळवण्यासाठी लढू लागली. दरम्यान, तिला अनेकवेळा नजरकैदेत ठेवण्यात आले होते परंतु दीर्घ संघर्षानंतर 1996 मध्ये त्या पहिल्यांदा बांगलादेशच्या पंतप्रधान बनण्यात यशस्वी झाल्या. शेख हसीना सरकारने बांगलादेशमध्ये 5 वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण केला परंतु 2001 मध्ये झालेल्या निवडणुकीत त्यांचा पराभव झाला. बांगलादेशात 2006 मध्ये निवडणुका होऊ शकल्या नाहीत, राजकीय संकटामुळे ही प्रतीक्षा 2009 मध्ये संपली आणि शेख हसीना पुन्हा एकदा सार्वत्रिक निवडणुका जिंकून सत्तेवर परतल्या.
शेख हसीना सलग ४ वेळा पंतप्रधान झाल्या
बांगलादेशात 2009 मध्ये विजय मिळवून शेख हसीनाच्या युगाची सुरुवात झाली. तेव्हापासून जवळपास दीड दशकात पक्षाला निवडणुकीत पराभवाचा सामना करावा लागला नाही. जानेवारी 2024 मध्ये, शेख हसीना यांच्या पक्षाने निवडणुकीत विक्रमी जागा जिंकल्या आणि शेख हसीना यांनी ऐतिहासिक पाचव्यांदा पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली. सलग चौथ्यांदा हे पद भूषवणाऱ्या त्या पहिल्या पंतप्रधान बनल्या, जरी शेख हसीना यांच्यावर सातत्याने निवडणुकीत हेराफेरी केल्याचा आरोप विरोधकांकडून होत आहे आणि अनेक वेळा विरोधकांनी निवडणुकीवर बहिष्कारही घातला असला तरी बांगलादेशच्या राजकारणात त्यांचा दर्जा वाढतच गेला.
आरक्षण व्यवस्थेचा निषेध
बांगलादेशातील ताजा तणाव आरक्षणामुळे निर्माण झाला. यापूर्वी बांगलादेशात सरकारी नोकऱ्यांमध्ये एकूण ५६ टक्के आरक्षण होते. त्यापैकी 30 टक्के आरक्षण हे 1971 च्या युद्धात बांगलादेशातील स्वातंत्र्य सैनिकांच्या मुलांसाठी आणि कुटुंबांसाठी होते. 10% प्रशासकीय जिल्हे, 10% महिला आणि 5% जातीय अल्पसंख्याकांसाठी आरक्षण देण्यात आले. याशिवाय सरकारी नोकऱ्यांमध्ये शारीरिकदृष्ट्या अपंगांसाठी 1 टक्के आरक्षणही देण्यात आले आहे. याविरोधात बांगलादेशातील विद्यार्थी सातत्याने आंदोलन करत होते.
हिंसक आंदोलनात शेकडो जीव गेले
बांगलादेशमध्ये 4 ऑक्टोबर 2018 रोजी आरक्षण प्रणाली निलंबित करण्यात आली होती. परंतु सुमारे दोन महिन्यांपूर्वी, 5 जून रोजी बांगलादेशच्या उच्च न्यायालयाने 30 टक्के आरक्षण कोटा पुनर्स्थापित करण्याचे आदेश दिले, त्यानंतर या संदर्भात पुन्हा विरोध सुरू झाला, मात्र, 21 जुलै रोजी तेथील सर्वोच्च न्यायालयाने ही आरक्षण व्यवस्था पुन्हा एकदा कायम ठेवली बेकायदेशीर घोषित केले होते, परंतु असे असतानाही तेथे हिंसक निदर्शने सुरूच होती. या निदर्शनांमध्ये आतापर्यंत 300 हून अधिक लोकांना आपला जीव गमवावा लागला आहे, त्यामुळे आंदोलक शेख हसीना सरकारविरोधात प्रचंड संतापले होते आणि त्यांच्या राजीनाम्याची मागणी करत होते.
विद्यार्थ्यांच्या निदर्शनाने सत्ता हिसकावून घेतली
21 जुलै रोजी, बांगलादेशच्या सर्वोच्च न्यायालयाने निषेधादरम्यान आपला निर्णय जाहीर केला. सर्वोच्च न्यायालयाने आरक्षण कमी केले, पण ते पूर्णपणे काढून टाकले नाही. त्यामुळे आरक्षणाविरोधातील आंदोलने थांबत नसल्याने रविवारी (4 ऑगस्ट) पुन्हा एकदा हजारो लोक रस्त्यावर उतरले. परिणामी 14 पोलिस अधिकाऱ्यांसह 68 जणांचा मृत्यू झाला. या हिंसाचारानंतर शेख हसीना यांच्यावर राजीनाम्यासाठी दबाव वाढू लागला, तेव्हा सोमवारी हजारो आंदोलक पंतप्रधानांच्या निवासस्थानाकडे कूच करत असताना, शेख हसीना यांनी राजीनामा देऊन देश सोडला आहे .
