World Civil Defense Day दरवर्षी १ मार्च रोजी जागतिक नागरी संरक्षण दिन साजरा केला जातो. नागरी संरक्षणाचे महत्त्व, आपत्तींबद्दल जागरूकता आणि आपत्कालीन सेवांची भूमिका अधोरेखित करणे हे यामागील उद्दिष्ट आहे. हा दिवस १९७२ मध्ये स्थापन झालेल्या आणि स्वित्झर्लंडमधील जिनिव्हा येथे असलेल्या आंतरराष्ट्रीय नागरी संरक्षण संघटनेने (ICDO) स्थापन केला होता.
नागरी संरक्षणाचा इतिहास आणि विकास
नागरी संरक्षणाची कल्पना पहिल्या महायुद्धादरम्यान विकसित झाली, जेव्हा नागरिकांना युद्ध आणि आपत्तींपासून संरक्षण करण्याची गरज होती. दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान, हवाई हल्ले आणि आपत्कालीन परिस्थितींपासून नागरिकांना संरक्षण देण्यासाठी विविध देशांमध्ये नागरी संरक्षण कार्यक्रम सुरू करण्यात आले. त्यानंतर, संयुक्त राष्ट्र आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संघटनांनी नागरी संरक्षणाला एक महत्त्वाचा पैलू म्हणून मान्यता दिली.आंतरराष्ट्रीय नागरी संरक्षण संघटना (ICDO) ही एक आंतरसरकारी संघटना आहे ज्याचा उद्देश लोकसंख्या, मालमत्ता आणि पर्यावरणाची सुरक्षा सुनिश्चित करणे आहे, विशेषतः नैसर्गिक किंवा मानवनिर्मित आपत्तींमध्ये. ही संघटना १९३१ मध्ये स्थापन झाली. जागतिक नागरी संरक्षण दिन आयसीडीओ द्वारे आयोजित केला जातो. हा दिवस पहिल्यांदा १ मार्च १९९० रोजी साजरा करण्यात आला आणि तेव्हापासून दरवर्षी १ मार्च हा दिवस जागतिक नागरी संरक्षण दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवसाचे उद्दिष्ट नागरी संरक्षणाचे महत्त्व जागरूकता निर्माण करणे आणि आपत्तींना तोंड देण्यासाठी नागरी संरक्षण संघटनांची भूमिका अधोरेखित करणे आहे.
नागरी संरक्षण उद्दिष्टे
नागरी संरक्षणाचे उद्दिष्ट म्हणजे नागरी लोकसंख्येचे संरक्षण करण्याची क्षमता असणे, सर्वात महत्वाची सामाजिक कार्ये सुरक्षित करणे, आवश्यक पुरवठा राखणे, आपल्या परिसरात सशस्त्र हल्ला किंवा युद्ध झाल्यास लष्करी संरक्षणाच्या क्षमतेत योगदान देणे, बाह्य दबावासमोर समाजाची लवचिकता राखणे आणि देशाचे रक्षण करण्याची इच्छाशक्ती वाढवणे, गंभीर शांतताकालीन सामाजिक आपत्कालीन परिस्थिती रोखण्यासाठी आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी समाजाची क्षमता वाढवणे आणि आंतरराष्ट्रीय शांतता-प्रोत्साहन आणि मानवतावादी कार्यांमध्ये योगदान देण्यासाठी उपलब्ध संसाधनांचा वापर करणे.
हा दिवस महत्त्वाचा आहे कारण तो जोखीम कमी करण्यासाठी आणि विकसित होणाऱ्या धोक्यांना तोंड देण्यासाठी लवचिकता वाढविण्यासाठी सक्रिय उपाययोजनांच्या सततच्या गरजेची सतत आठवण करून देतो. हा दिवस व्यक्ती आणि समुदायांना या धोक्यांसाठी तयारी करण्यासाठी आणि प्रतिसाद देण्यासाठी आवश्यक पावले उचलण्यासाठी माहिती देण्याची आणि सक्षम करण्याची संधी प्रदान करतो, ज्यामुळे त्यांचा प्रभाव कमी होतो आणि जीव वाचतात.
२०२५ ची थीम
या दिवसाची थीम ‘प्रतिबंधात्मक उपाय, सुरक्षा नियमावली, आणि लवचिकता निर्माण करणे’ अशी अशी आहे. या दिवसाचे आयोजन करण्याचे उद्दिष्ट नागरिकांना सुरक्षित ठेवणे, आपत्कालीन तयारीसाठी तयार राहणे आणि नागरी संरक्षणाचे महत्त्व अधोरेखित करणे हे आहे.
