परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी अलीकडेच लंडनमधील चॅथम हाऊस थिंक टँकमध्ये काश्मीर मुद्द्यावर आपले विचार मांडले. ते म्हणाले की, भारताने काश्मीरमधील बहुतेक समस्या सोडवल्या आहेत, ज्यामध्ये कलम ३७० रद्द करणे, विकास आणि आर्थिक उपक्रमांची पुनर्संचयित करणे आणि उच्च मतदारांसह निवडणुका घेणे यांचा समावेश आहे. त्यांनी पाकव्याप्त काश्मीर (पीओके) बद्दलही आपले मत व्यक्त केले आणि म्हटले की, आता भारत त्याच गोष्टीची वाट पाहत आहे जी पाकिस्तानच्या ताब्यात आहे. जेव्हा हा भाग परत मिळवला जाईल तेव्हा काश्मीर समस्या पूर्णपणे सुटेल, असे आश्वासन त्यांनी दिले. पाकिस्तानने पाकव्याप्त काश्मीर (पीओके) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या काश्मीरच्या काही भागावर बेकायदेशीरपणे ताबा मिळवल्याच्या संदर्भात हे विधान करण्यात आले. जयशंकर यांच्या वक्तव्यातून भारताच्या या भूमिकेचा पुनरुच्चार होतो की काश्मीर प्रश्नाचे निराकरण पाकिस्तानने व्यापलेला प्रदेश भारताला परत करण्यावर अवलंबून आहे.
गेल्या काही वर्षांत भारत आणि पाकिस्तानच्या परराष्ट्र मंत्र्यांमध्ये उच्चस्तरीय बैठका झाल्या आहेत, ज्यामध्ये ऑक्टोबर २०२४ मध्ये एस. जयशंकर आंतरराष्ट्रीय संवादाचा समावेश आहे. यामध्ये जयशंकर यांचा पाकिस्तान दौरा समाविष्ट आहे, जो जवळजवळ एका दशकात भारतीय परराष्ट्र मंत्र्यांचा पहिलाच दौरा आहे. भारताच्या अमेरिकेसोबतच्या संबंधांबद्दल बोलताना जयशंकर म्हणाले की, डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या कारकिर्दीत अमेरिका बहुध्रुवीयतेकडे वाटचाल करत आहे, जे भारतासाठी फायदेशीर आहे. ते म्हणाले की ट्रम्प प्रशासनाची धोरणे भारताच्या धोरणात्मक आणि आर्थिक हितांशी सुसंगत आहेत. भारत आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापार चर्चेवर चर्चा करताना जयशंकर म्हणाले की, दोन्ही देशांनी द्विपक्षीय व्यापार कराराची आवश्यकता मान्य केली आहे. त्यांनी सांगितले की, भारताचे वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री पियुष गोयल सध्या या विषयावर चर्चा करण्यासाठी वॉशिंग्टनमध्ये आहेत. तत्पूर्वी, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी व्हाईट हाऊसमध्ये या विषयावर सविस्तर चर्चा केली. जयशंकर यांनी भारत-अमेरिका व्यापार संबंधांसाठी हे एक सकारात्मक पाऊल असल्याचे म्हटले.
भारताच्या चीनशी असलेल्या संबंधांबद्दलचे विचार
भारताच्या चीनसोबतच्या संबंधांबद्दल जयशंकर म्हणाले की, दोन्ही देशांमधील संबंध अद्वितीय आहेत कारण ते जगातील सर्वात जास्त लोकसंख्या असलेले दोन देश आहेत. या संदर्भात, त्यांनी २०२४ नंतरच्या काही घटनांचा उल्लेख केला, ज्यामध्ये तिबेटमधील कैलास पर्वत यात्रा मार्गाचे उद्घाटन देखील समाविष्ट आहे. ते म्हणाले की, भारत-चीन संबंधांमध्ये परस्पर आदर आणि संवेदनशीलता राखणे महत्त्वाचे आहे. भारताला असे संबंध हवे आहेत जे दोन्ही देशांच्या हिताशी सुसंगत असतील आणि संतुलन राखतील.
जागतिक अर्थव्यवस्था आणि डॉलरची भूमिका
जयशंकर यांनी जागतिक अर्थव्यवस्थेत डॉलरचे वाढते वर्चस्व आणि रुपयाचे आंतरराष्ट्रीयीकरण करण्याची गरज याबद्दलही भाष्य केले. ते म्हणाले की, जागतिक व्यापारात भारत आपले चलन अधिक प्रभावी बनवण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. आंतरराष्ट्रीय व्यापारात डॉलरवरील अवलंबित्वाबद्दलही त्यांनी चिंता व्यक्त केली आणि भारतासारख्या उदयोन्मुख देशांना त्यांच्या अर्थव्यवस्था अधिक मजबूत करण्यासाठी काम करावे लागेल असे सांगितले. एस. या सत्रात जयशंकर यांनी भारताच्या राजनैतिक आणि आर्थिक रणनीतींवर आपले विचार उघडपणे मांडले. त्यांनी काश्मीरमध्ये शांतता, विकास आणि सामाजिक न्यायासाठी केलेल्या प्रयत्नांवर प्रकाश टाकला. यासोबतच, त्यांनी अमेरिका आणि चीनसोबतच्या भारताच्या संबंधांबद्दलचे त्यांचे विचार स्पष्ट केले आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेत भारताची भूमिका मजबूत करण्याच्या त्यांच्या वचनबद्धतेचा पुनरुच्चार केला.
