पाकिस्तानला घाम फोडणाऱ्या ‘अर्जुन टॅंक’ची काय आहे खासियत ?

Arjun Tank : जम्मू आणि काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तानमध्ये तणाव वाढला आहे. भारताने दहशतवाद्यांना आणि त्यांना आश्रय देणाऱ्यांना नष्ट करण्याची शपथ घेतली असताना पाकिस्तान युद्ध टाळण्याचा प्रयत्न करत आहे. खरं तर, आजच्या परिस्थितीत, पाकिस्तान कोणत्याही प्रकारच्या युद्धात भारताविरुद्ध उभा राहू शकत नाही. भारताला टक्कर देण्यासाठी पाकिस्तानने चीनकडून ४० व्हीटी-४ टँक मागवले आहेत. असे मानले जाते की पाकिस्तान भारताच्या अर्जुन रणगाड्याला घाबरतो आणि यामागे एक कारण आहे.

डीआरडीओने अर्जुन टँक बनवला आहे

अर्जुन टँक संरक्षण संशोधन आणि विकास संघटना म्हणजेच डीआरडीओने विकसित केला आहे. हे तिसऱ्या पिढीतील मुख्य युद्ध रणगाडा आहे. महाभारतातील अर्जुन या पात्रापासून प्रेरित होऊन हे नाव ठेवण्यात आले आहे. हे रणगाडा त्याच्या प्रगत तंत्रज्ञानासाठी, अग्निशक्तीसाठी आणि मजबूत संरक्षणासाठी ओळखले जाते आणि शत्रूचा नाश करण्यासाठी पुरेसे आहे. अलिकडच्या काळात, भारताने अर्जुन रणगाड्याची प्रगत आवृत्ती, अर्जुन एमके-१ए, सैन्यात समाविष्ट करण्याची योजना आखली आहे, ज्यामुळे पाकिस्तानची अस्वस्थता आणखी वाढली आहे. चला, अर्जुन टँकची खास वैशिष्ट्ये काय आहेत आणि ती पाकिस्तानसाठी धोका का आहे ते जाणून घेऊया.

अर्जुन टँकची खास वैशिष्ट्ये कोणती?

अर्जुन टँक विशेषतः भारतीय सैन्यासाठी डिझाइन केलेला आहे, जो युद्धभूमीवर तो प्राणघातक बनवतो. त्याची प्रमुख वैशिष्ट्ये अशी आहेत:

शक्तिशाली शस्त्र प्रणाली : अर्जुनकडे १२० मिमी रायफल असलेली तोफा आहे, जी स्वदेशी आर्मर-पियर्सिंग फिन-स्टॅबिलाइज्ड डिस्कार्डिंग-सॅबोट (FSAPDS) आणि हाय-एक्सप्लोसिव्ह स्क्वॅश हेड (HESH) शेल डागू शकते. ते शत्रूच्या टाक्यांना सहज नष्ट करू शकते. याव्यतिरिक्त, ७.६२ मिमी को-अक्षीय मशीन गन आणि १२.७ मिमी अँटी-एअरक्राफ्ट मशीन गन यामुळे ते बहुमुखी बनते. MK-1A मध्ये क्षेपणास्त्रे डागण्याची क्षमता देखील जोडण्यात आली आहे, ज्यामुळे ते अधिक प्राणघातक बनले आहे.

मजबूत कांचन चिलखत : अर्जुनचे कांचन मॉड्यूलर कंपोझिट चिलखत त्याचे सर्व बाजूंनी रणगाडाविरोधी शस्त्रांपासून संरक्षण करते. हे चिलखत तिसऱ्या पिढीच्या रणगाड्यांपेक्षा अधिक प्रभावी आहे आणि ग्रेनेड, क्षेपणास्त्रे आणि रासायनिक हल्ल्यांपासून संरक्षण प्रदान करते.

प्रगत अग्नि नियंत्रण प्रणाली : अर्जुनकडे संगणकीकृत अग्नि नियंत्रण प्रणाली (FCS) आहे, जी दिवसा आणि रात्र आणि सर्व हवामानात लक्ष्य अचूकता साध्य करण्यास सक्षम आहे. थर्मल साईट्स आणि लेसर रेंजफाइंडर्समुळे रात्रीच्या वेळीही ते प्रभावी ठरते, जे पाकिस्तानी टँकमध्ये क्वचितच दिसून येते.

खडतर प्रदेशातही उच्च गती : १४०० अश्वशक्तीचे एमटीयू डिझेल इंजिन अर्जुनला महामार्गावर ७० किमी/ताशी आणि क्रॉस-कंट्रीवर ४० किमी/ताशी वेग देते. हायड्रोप्न्यूमॅटिक सस्पेंशन खडबडीत भूभागावर ते स्थिर ठेवते. भारत-पाक सीमेवरील वाळवंट आणि सपाट भागात हे प्रभावी आहे.

स्वदेशी तंत्रज्ञान : अर्जुन एमके-१ए मध्ये ५४.३% स्वदेशी उपकरणे आहेत, जी मागील एमके-१ मध्ये ४१% होती. हे मेक इन इंडियाचे प्रतीक आहे. रासायनिक हल्ल्यांसाठी सेन्सर्स, माइन-स्वीपिंग क्षमता आणि स्वयंचलित अग्निशमन प्रणाली हे आधुनिक बनवतात.

पाकिस्तानमध्ये भीती का आहे?

अर्जुनच्या तांत्रिक श्रेष्ठतेमुळे आणि भारताच्या धोरणात्मक तयारीमुळे पाकिस्तानची चिंता आहे. पहिले म्हणजे, अर्जुनचे कांचन चिलखत आणि प्रगत अग्नि नियंत्रण प्रणाली त्याला पाकिस्तानच्या व्हीटी-४ आणि अल-खालिद रणगाड्यांपेक्षा वरचढ ठरवते. व्हीटी-४ मध्ये अ‍ॅक्टिव्ह प्रोटेक्शन सिस्टीम (एपीएस) आहे, परंतु अर्जुनचे एफएसएपीडीएस शेल आणि नाग क्षेपणास्त्रे या टाक्यांमध्ये सहजपणे प्रवेश करू शकतात. हे रणगाडा भारताची जमिनीवरील शक्ती वाढविण्यास सक्षम आहे. तसेच, भारताचे स्वदेशी बनावटीचे विभव अँटी-टँक माइन्स आणि नाग क्षेपणास्त्रे पाकिस्तानी टँकना पुढे जाण्यापासून रोखू शकतात. अर्जुन टँकची युद्धभूमीवरील माइन-स्वीपिंग क्षमता पाकिस्तानसाठी एक मोठा धोका आहे.

T-90 आणि T-72 टँक देखील समोर आहेत

भारतीय लष्कराच्या T-90 आणि T-72 टँकची ताकद देखील पाकिस्तानसाठी एक मोठा धोका आहे. टी-९० भीष्म टँक १२५ मिमी स्मूथबोअर गन आणि रिफ्लेक्स क्षेपणास्त्रांनी सुसज्ज आहे आणि ते पाकिस्तानी व्हीटी-४ आणि अल-खालिद टँकमध्ये सहजपणे प्रवेश करू शकते. त्याच्या प्रगत चिलखत आणि अग्नि नियंत्रण प्रणाली दिवसा आणि रात्री अचूक मारा सुनिश्चित करतात. दुसरीकडे, T-72 इनव्हिन्सिबल टँक १२५ मिमी तोफा आणि आधुनिक चिलखतांसह जलद हल्ल्यांमध्ये माहिर आहे. भारत-पाकिस्तान सीमेवरील वाळवंटातील भागात त्यांची एकत्रित मारक शक्ती आणि गतिशीलता पाकिस्तानी टँक रेजिमेंट्सना अडचणीत आणू शकते, ज्यामुळे त्या पाकिस्तानसाठी धोका बनू शकतात.

हे क्षेपणास्त्र पाकिस्तानी टँक नष्ट करतील

नाग आणि जेव्हलिन अँटी-टँक गाईडेड मिसाईल (एटीजीएम) पाकिस्तानी टँकसाठी घातक आहेत. ४ किमीचा पल्ला आणि टॉप-अटॅक मोड असलेले स्वदेशी बनावटीचे नाग क्षेपणास्त्र टाक्यांचे संवेदनशील भाग नष्ट करते, तर त्याचे थर्मल इमेजिंग सर्व हवामानात अचूकता सुनिश्चित करते. त्याच वेळी, २.५ किमी रेंज आणि फायर-अँड-फॉरगेट तंत्रज्ञानासह अमेरिकन जेव्हलिन एटीजीएम टाक्यांच्या वरच्या भागातून प्रवेश करते. या क्षेपणास्त्रांची अचूकता आणि विध्वंसक मारण्याची क्षमता पाकिस्तानी टँकना क्षणात नष्ट करू शकते, म्हणूनच पाकिस्तानला त्यांची भीती बाळगण्याची गरज आहे.