अंतराळ प्रवास जगाचा दृष्टिकोन बदलतो…, पृथ्वी ग्रह सर्वांचा : राकेश शर्मा

अंतराळ प्रवास मानवांची मानसिकता बदलतो आणि त्यांना जगाकडे अशा दृष्टिकोनातून पाहण्यास भाग पाडतो की पृथ्वी हा ग्रह सर्वांचा आहे, तो कोणाचाही एकट्याचा नाही, अशी भावना १९८४ मध्ये अंतराळात जाणारे पहिले भारतीय अंतराळवीर राकेश शर्मा यांनी व्यक्त केली. भारताने ४१ वर्षांनंतर अंतराळात पाऊल ठेवले त्या दिवशी संरक्षण मंत्रालयाने रेकॉर्ड केलेल्या पॉडकास्टमध्ये त्यांनी आपले विचार मांडले.

१९८४ मध्ये शर्मा यांनी पूर्वीच्या सोव्हिएत युनियनच्या सॅल्युट-७ अंतराळ स्थानकात आठ दिवस कक्षेत घालवले होते. अॅक्सिओम स्पेसच्या व्यावसायिक मोहिमेचा भाग म्हणून अमेरिका, पोलंड आणि हंगेरीतील तीन जणांसह आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात अंतराळ प्रवास करून शुक्ला यांनी इतिहास रचला.

बुधवारी रात्री प्रसिद्ध झालेल्या पॉडकास्टमध्ये, शर्मा, ज्यांनी कक्षेत असताना सारे जहाँ से अच्छा… असे प्रसिद्ध म्हटले होते. त्यांनी सांगितले की निवड झाली तेव्हा ते भारतीय हवाई दलात चाचणी पायलट होते. नंतर ते भारतीय हवाई दलातून विंग कमांडर म्हणून निवृत्त झाले.

कारण निवड झाली तेव्हा मी चाचणी पायलट होतो. त्यावेळी मी तरुण होतो, तंदुरुस्त होतो आणि माझ्याकडे पात्रता होती, म्हणून मी भाग्यवान होतो की मला निवडण्यात आले. निवड झाल्यानंतर, आम्ही आमच्या प्रशिक्षणासाठी मॉस्कोच्या बाहेर स्टार सिटी येथे राहायला गेलो. प्रशिक्षण १८ महिने चालले, ज्याचा शेवट १९८४ मध्ये इंडो-सोव्हिएत अंतराळ उड्डाणात झाला. ते आठ दिवसांचे मिशन होते आणि आम्ही भारतीय शास्त्रज्ञांनी डिझाइन केलेले प्रयोग केले.

पॉडकास्टमध्ये, शर्मा यांना अंतराळातून जग आणि भारत पाहताना कसे वाटले असे विचारले असता, ते उद्‌गारले, फारच सुंदर. आपल्या देशात, आपल्याला सर्वकाही मिळालेः आपल्याला एक लांब किनारपट्टी मिळाली, आपल्याला घाटांचा भाग मिळाला, आपल्याला मैदाने मिळाली. आपल्याला उष्णकटिबंधीय जंगले मिळाली.

आपल्याला पर्वत मिळाले, हिमालय. हे एक सुंदर दृश्य आहे, वेगवेगळे रंग, वेगवेगळे पोत…..! शर्मा म्हणाले की अंतराळात, दिवस आणि रात्री खूपच असामान्य असतात, कारण सूर्योदय आणि सूर्यास्त फक्त ४५ मिनिटांच्या अंतराने होतात. अंतराळ प्रवास तंत्रज्ञान बदलले असले तरी, मानव म्हणून, आपण फारसे बदललेले नाही.

भारतीय अंतराळ प्रवासाचे भवितव्य

भारतीय अंतराळ प्रवासाच्या भविष्याबद्दल विचारले असता शर्मा म्हणाले, आपण पृथ्वी ग्रहापासून दूर जात राहू. आपल्याकडे जे आहे ते आपल्याला खरोखर जतन करण्याची आवश्यकता आहे. याचा अर्थ आपल्याला संघर्ष संपवण्याची आवश्यकता आहे, आपल्याला आपल्या शस्त्रांबद्दल विसरून जाण्याची आवश्यकता आहे…. हा ग्रह सर्वांचा आहे. तो एकट्याने जतन केलेला नाही, असे त्यांनी अधोरेखित केले. शर्मा पुढे म्हणाले की अंतराळ संशोधन पुढे जात राहील. मला आशा आहे की येणाऱ्या काळात भारत एक आधुनिक नेता होईल आणि भारत त्याच्या (अवकाश) मोहिमेत यशस्वी होईल. जो मला खात्री आहे की आपण यशस्वी होऊ, असे ते म्हणाले.